Een beeldmodus die films en series toont zoals de filmmakers ze voor ogen hadden, klinkt natuurlijk geweldig om op je tv thuis te hebben. Dat is wat de 'Filmmaker Mode' op moderne tv's is. Deze beeldmodus werd in 2019 aangekondigd en is ontwikkeld in samenwerking met bekende regisseurs zoals Martin Scorsese en Christopher Nolan.
Deze modus is eigenlijk een reactie vanuit filmmakers op de vele tv-features van bepaalde beeldmodi die misschien in veel gevallen zeker wel nuttig kunnen zijn, maar tegelijkertijd ook de beelden van hun films kunnen "verpesten". Zo zouden zij het zien in ieder geval. De modus moet dus ook dingen zoals extra verscherping, motion smoothing en oververzadiging tegengaan.
Deze beeldmodus is tegenwoordig op erg veel tv's van bekende merken zoals LG, Samsung, Panasonic, Philips en Hisense te vinden en over het algemeen vinden we dit een groot pluspunt. We hebben echter wel een groot kritiekpunt en dat is dat de Filmmaker Mode in de praktijk toch wel vaak te donker voelt.
Als een echte filmliefhebber met een Blu-ray-verzameling van honderden films snap ik persoonlijk de redenen achter dit initiatief heel goed en snap ik zelfs waarom er in deze modus niet optimaal gebruik wordt gemaakt van de hoge helderheden die sommige moderne tv's kunnen bieden. Maar laten we eerlijk zijn, niet iedereen heeft een ware thuisbioscoop die helemaal verduisterd kan worden. Kunnen we daarom niet een iets betere balans vinden tussen de visie van de filmmakers en de realiteit van de kijkomgeving in het gemiddelde huishouden?
Zelfs al heb je een mooie OLED TV (met waarschijnlijk een enigszins beperkte helderheid) of mini-LED TV (met een hoge helderheid die waarschijnlijk niet volledig benut wordt) gekocht om meer van je favoriete films en series te genieten, dan wil dat nog niet zeggen dat je ook meteen bereid bent om je hele woonkamer om te toveren tot een bioscoopzaal om zo meneer Scorsese of meneer Nolan blij te maken. In een ideale wereld zou ik graag een privébioscoop in huis hebben en de Filmmaker Mode zijn ding laten doen, maar voor nu ga ik voor de beste ervaring gewoon naar de bioscoop en maak ik er thuis het beste van met een mooie tv en (helaas) een fellere beeldmodus dan de Filmmaker Mode (zoals de standaard Film- of Cinema-modi op de meeste tv's).
Het probleem bij HDR-content
Het grootste probleem merken we bij sommige HDR-content. HDR ('high dynamic range') moet eigenlijk juist zorgen voor een mooi contrast en meer details in zowel lichte en donkere scènes. HDR kan soms best prima samenwerken met de Filmmaker Mode als je te maken hebt met HDR-formats met dynamische metadata, zoals Dolby Vision en HDR10+, maar het is voornamelijk problematisch in combinatie met HDR-formats met statische metadata, zoals HDR10.
Wat is het verschil tussen statische en dynamische metadata dan in de praktijk? Metadata geeft bij HDR-content aan jouw tv aan hoe de content moet worden weergegeven. Denk hierbij aan elementen zoals de helderheid, het contrast en de kleurweergave.
Bij statische metadata wordt er gewoon één keer aan het begin doorgegeven wat de instellingen moeten zijn en deze worden vervolgens gedurende de hele film (of aflevering) aangehouden. Wordt het beeld dus geoptimaliseerd voor een bepaalde donkere scène, dan zien fellere scènes er misschien ook al gauw iets te donker uit.
Bij dynamische metadata kunnen de beeldinstellingen per scène of zelfs per frame worden aangepast om zo hopelijk elk moment te optimaliseren en er zo goed mogelijk uit te laten zien.
Het is dan ook niet voor niets dat films en series steeds vaker ondersteuning bieden voor Dolby Vision en/of HDR10+, in plaats van alleen voor de basislaag van HDR10 (de statische metadata). Toch beschikt niet elke film met HDR over dynamische metadata en worden Dolby Vision en HDR10+ ook gewoon teruggeschakeld naar het statische HDR10-format als ze niet worden ondersteund door jouw tv. Zo heeft Samsung bijvoorbeeld geen Dolby Vision-ondersteuning en LG geen HDR10+-ondersteuning.
In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dus dat als je The Batman op je gloednieuwe, Samsung-tv bekijkt, dat sommige details in de Filmmaker Mode bijna niet te zien zijn als je niet in een volledig donkere ruimte zit. Ik weet niet hoe andere mensen dat ervaren, maar ik ben dan niet echt optimaal aan het genieten van de visie van de filmmaker.
Compromis: balans tussen visie en realiteit
Met dit artikel proberen we aan te geven dat de intentie van de filmmakers en aan de andere kant de kijkervaring van tv-eigenaars in de praktijk momenteel niet geweldig op elkaar aan lijken te sluiten. Dat is dus een van de redenen waarom ik zelf voor veel films dus toch ook nog graag naar de bioscoop ga, maar aan de andere kant zou ik ook zeker thuis van de visie van de filmmaker willen genieten, of in ieder geval iets dat zo dicht mogelijk in de buurt komt, maar ook werkt in een normale kijkomgeving.
Juist in een imperfecte kijkomgeving kunnen een beetje extra helderheid en aangepaste gamma-instellingen ervoor zorgen dat we meer van films en series genieten en misschien ook gewoon meer van de visie meekrijgen.
Het is dus tijd dat de Filmmaker Modus flexibeler wordt en gelukkig hebben tv-fabrikanten dit ook door. Zo heeft LG bij zijn OLED-line-up voor 2025 een nieuwe beeldmodus geïntroduceerd: Filmmaker Mode met Ambient Light Compensation. Deze modus is nog steeds in samenwerking met de UHD Alliance (bestaande uit de bovengenoemde filmmakers en andere professionals binnen de wereld van film en tv) ontwikkeld en biedt dus dezelfde voordelen. Nu wordt hier ook nog ingespeeld op de lichtomstandigheden waar individuele kijkers mee te maken hebben. Er wordt hierbij gebruikgemaakt van een lichtsensor om het omgevingslicht te meten en vervolgens kunnen de helderheid en gamma-instellingen hierop worden afgestemd.
Dat klinkt toch wel als een goede compromis en hopelijk wordt deze modus dan ook steeds verder verfijnd en introduceren andere tv-fabrikanten vergelijkbare beeldmodi in samenwerking met de UHD Alliance. Misschien kunnen er ook gewoon 'Dag'- en 'Nacht'-versies van de Filmmaker Mode ontwikkeld worden. Dat is misschien te veel gevraagd van sommige filmmakers, maar als het ervoor zorgt dat de modus overdag bruikbaarder is en toch nog accurate kleuren weergeeft, zou het voor de gemiddelde kijker misschien wel aantrekkelijker worden om de Filmmaker Mode ook echt te gebruiken.
Ik respecteer zeker de visies van goede regisseurs zoals Scorsese en Nolan, maar zolang de Filmmaker Mode zo donker blijft, ben ik bang dat ik volgend jaar Nolan's The Odyssey toch maar in de 'Film'-modus bekijk in plaats van de Filmmaker Mode. Wel zal ik hem eerst gewoon in IMAX bekijken in de bioscoop, want aan die ervaring kunnen zelfs de beste OLED TV's op de markt niet tippen.
