Wat is HDR? De afkorting staat voor high dynamic range. Waarschijnlijk heb je de term voorbij zien komen bij het zoeken naar een nieuwe laptop, tv of smartphone.
De term wordt overal gebruikt, maar zelden uitgelegd. Dat maakt het lastig voor iemand die geen brede kennis heeft van tv-technologie.
Het is iets goeds om te hebben op een nieuwe tv, maar mogelijk weet je niet precies wat het betekent. Voordat we het over de details gaan hebben, is het belangrijk om uit te leggen wat HDR is en wat het effect is op jouw tv.
Allereerst kijken we naar 4K-tv’s. Deze krijgen over het algemeen het meeste aandacht, aangezien ze vier keer zo veel pixels produceren als een HD-tv. Is het echter beter om meer pixels te hebben? Maakt het uit dat je veel pixels hebt, als ze er allemaal slecht uitzien?
Dat is waar HDR voor is. Het haalt meer dynamische beelden en kwaliteit uit alle pixels. Dat zorgt voor een betere kijkervaring. Met een HDR-tv lijken de witte kleuren feller en de zwarte kleuren donkerder.
In het kort: 4K omschrijft de kwantiteit van pixels en HDR omschrijft de kwaliteit. Beide zijn belangrijk, want zonder 4K-beeld ziet HDR er minder goed uit.
- Wat is OLED? Zwartwaardes en inbranden uitgelegd
- HDMI 2.1: het belang van de nieuwe kabeltechnologie
Wat is HDR?
HDR wordt in verschillende contexten gebruikt.
Om de verwarring op te helderen: de HDR-mogelijkheden die jouw tv heeft moet je niet verwarren met HDR in fotografie. Deze opties zijn tegenwoordig ook op smartphones te vinden.
Ze zijn vergelijkbaar. Beide zorgen voor beelden met een groter contrast tussen licht en donker, maar de manier waarop ze werken is anders.
High-end camera’s en nieuwe smartphone-apps gebruiken HDR door meerdere foto’s te combineren, die geschoten zijn in één reeks.
Meerdere foto’s worden genomen met verschillende belichtingsinstellingen tijdens dit proces. Elk beeld gebruikt een dubbele hoeveelheid licht. Dus de eerste foto is ontzettend donker, maar de laatste is juist fel. Dit zorgt voor een groot contrast in het eindresultaat, wat een combinatie van de beelden is in één foto.
Bij video werkt het anders.
Je krijgt nog steeds een groter bereik aan kleur en contrast bij video, maar dit doe je niet door meerdere beelden te combineren. Het heeft juist te maken met de manier waarop het beeld wordt weergegeven en het signaal van de bron.
Het eindresultaat is een beeld met meer contrast tussen het lichtste en donkerste punt. Dit wordt bereikt door betere camera-technologie te gebruiken om de best mogelijke beelden op te nemen.
Op een standaard-display, waar het contrast niet groot is, lijken alle zwarte tinten dezelfde kleur te zijn. Het bereik van een HDR-tv is groter, waardoor je het verschil ziet tussen wanneer iets donker, of echt heel donker is. In horrorfilms wordt dit akelig duidelijk.
Cinematograaf Vanja Cernjul is positief over de acceptatie van HDR: “De hele compositie wordt aangetast door de toename in details en helderheid.”
“Je hoeft niet meer te kiezen tussen het uitlichten van highlights of schaduwen, je brengt makkelijk allebei in beeld.” In post-productie kan Cenjul de helderheid en belichting aanpassen om het gewenste resultaat te krijgen.
HDR brengt media dichterbij wat mensenogen zien. Dit maakt het beeld op tv meer realistisch. Het vergrote contrastbereik zorgt ervoor dat zwarte gedeeltes van een frame er uitzien als echt zwart, niet vervaagd.
Hoe is HDR om naar te kijken?
Als je gewend raakt aan HDR, is het moeilijker om naar normale beelden te kijken. Deze zien er dan flets en saai uit. HDR voegt een bepaalde dynamiek toe aan beelden wat niet te evenaren is door een standaard-tv.
Nu schermen steeds groter worden, is het niet meer genoeg om alleen meer pixels toe te voegen. Er zijn andere aspecten van het beeld om te verbeteren. Wat HDR toevoegt aan kleur, schaduw en highlights is subtiel, maar significant.
De techniek moet echter nog zijn maximale potentie bereiken. Sommige goedkopere LCD HDR-displays hebben moeite met het weergeven van felle objecten tegen donkere achtergronden. Hierdoor komen er strepen van licht door het beeld heen.
Deze issues komen minder voor bij OLED-schermen van bijvoorbeeld LG, Samsung, Panasonic of LG. Hier genereert elke pixel zijn eigen licht en kan compleet donker worden.
Hoe krijg ik HDR?
HDR is zogenoemde end-to-end-technologie. Dus elke stap in de distributie moet compatibel zijn met HDR. Zowel het scherm, als de bron.
Als je op zoek gaat naar een nieuwe tv vind je soms het ‘Ultra HD Premium’-keurmerk. Dit betekent dat het scherm het beste uit een HDR-bron haalt. Qua specificaties moet een scherm minimaal 3840 x 2160 pixels hebben en de mogelijkheid om een groot aantal unieke kleurtinten weer te geven.
Een ander punt waar je aan moet voldoen voor het keurmerk is dat een display een maximale helderheid van 1.000 nits moet halen en een zwartniveau van minder dan 0,05 nits.
Nits is een term die in de tv-industrie wordt gebruikt om helderheid aan te duiden. 1 nit is vergelijkbaar met het licht van een kaars. De meeste tv-schermen tonen tussen de 300 en 500 nits.
Over het algemeen zijn LCD-schermen er niet toe in staat om de helderheid te leveren waar het Ultra HD Premium-keurmerk om vraagt. Fabrikanten zijn echter niet verplicht om prijs te geven hoeveel nits hun tv’s kunnen leveren. Dus het is aan hen om te bepalen of ze, ook zonder keurmerk, een fatsoenlijk HDR-beeld kunnen leveren.
Als je zeker wil weten dat jouw nieuwe tv het HDR-beeld levert waar je naar zoekt, is het verstandig om het Ultra HD Premium-keurmerk aan te houden. Echter kan er soms verwarring ontstaan, wanneer merken hun eigen keurmerk op een tv plakken.
Het Ultra HD Premium-logo is ook terug te vinden op Blu-ray-spelers en films. Het is een verplicht onderdeel van de Blu-ray-kwalificatie.
Wanneer je een Blu-ray afspeelt op een tv zonder HDR-ondersteuning, krijg je nog steeds het beeld te zien, maar dan in SDR (standard dynamic range).
Blu-rays kunnen een maximale bit-rate van 100 Mb/s halen. Dat is ongeveer vijf keer zo veel als de kwaliteit van videostreaming. Als het puur om de content gaat, is Blu-ray de beste optie voor de beste kwaliteit.
De ene HDR is de andere niet
Alle HDR-displays kunnen HDR10 tonen, wat dezelfde specificaties heeft als de UHD Premium-standaard. Dit is ook de vorm van HDR die je ziet op streamingdiensten als Netflix en Amazon Prime.
Er zijn echter meer soorten HDR beschikbaar, wat een bron van verwarring is.
Dolby heeft een eigen concurrent voor HDR10, genaamd Dolby Vision. Dit heeft een groter kleurbereik (12-bit in plaats van 10) en kan tot 10.000 nits helderheid bereiken, wat veel feller is dan moderne tv’s aankunnen. Daarnaast zit er een functie in verwerkt genaamd ‘dynamic tone mapping’ waarmee helderheid en contrast wordt aangepast per scène.
Alleen schermen waar Dolby Vision op geïnstalleerd is, ondersteunen de technologie. Hieronder vallen bijvoorbeeld de OLED-tv’s van LG en Sony’s vlaggenschip A1E OLED.
Dolby Vision is echter niet de enige speler als het om geavanceerde HDR gaat.
Technicolor heeft zijn eigen Advanced HDR-functie, daarnaast is er nog Hybrid Log Gamma wat is ontwikkeld voor tv-uitzendingen. Dan heb je nog HDR10+, een combinatie van HDR10 en een aantal functies van Dolby Vision.
HDR is er ook voor smartphones
Uiteraard geniet je het meest van HDR-content via een groot scherm, maar dat is niet de enige manier om het te bekijken.
De meeste vlaggenschip-smartphones ondersteunen tegenwoordig HDR. Op de nieuwste apparaten van Apple en Samsung is de technologie terug te vinden.
Daarnaast heeft YouTube HDR-video’s beschikbaar gemaakt voor sommige smartphones, zoals de Google Pixel-reeks en de Samsung Galaxy S-serie.
Niet alleen YouTube duikt in de mogelijkheden van mobiele HDR, ook Netflix volgt het voorbeeld. Daarnaast biedt Apple HDR-content aan via films op iTunes.
Wat is HDR10+ Adaptive?
Alle verschillende types van HDR, maken het makkelijk om de weg kwijt te raken. We hebben ze niet allemaal genoemd in deze gids. Echter is HDR10+ Adaptive nog de moeite waard om te vermelden.
Dit is namelijk een type HDR die terug te vinden is in high-end tv’s. Deze vorm van HDR past de helderheid en het contrast van jouw scherm aan op de verlichting in je kamer.
Als je bijvoorbeeld HDR-content probeert te kijken in een kamer met veel zonlicht, past HDR10+ Adaptive automatisch jouw beeldinstellingen aan gebaseerd op de intensiteit van het licht. Het verschil is subtiel, maar het zorgt voor een veel betere kijkervaring.
Ons oordeel over HDR
Met HDR kun je in jouw woonkamer genieten van films en series met hetzelfde kleurbereik als je ziet in de bioscoop. Wat ons betreft, maakt dat HDR een belangrijke toevoeging in de media-industrie.
Nu hopen we nog dat de technologie vaker wordt ingezet voor tv-uitzendingen, zoals sportwedstrijden.
Daarnaast maakt HDR het leven makkelijker in de filmindustrie. Een filmregisseur hoeft niet meer te kiezen tussen het uitlichten van zonlicht, of de nadruk leggen op schaduwen, aangezien dat nu allebei verwerkt kan worden in HDR.
Echter is er nog veel onduidelijkheid als het gaat om welke HDR-techniek de voorkeur krijgt. HDR10 is de algemene standaard, maar ook Dolby Vision krijgt behoorlijk wat steun.
Wanneer is HDR beschikbaar?
De technologie bestaat al een tijdje. Als je de laatste jaren een nieuwe 4K-tv hebt gekocht is de kans aanwezig dat er HDR-ondersteuning in verwerkt zit.
Hoe kijk je nu HDR-content? Als je een Ultra HD Blu-ray-speler hebt of een account voor Netflix, Apple TV+, Amazon Prime of Disney+, is het niet moeilijk.
Deze grote streamingdiensten zijn van plan om de technologie naar nieuwe series te brengen.
Daarbij moet wel gezegd worden, dat je een stabiele en snelle internetverbinding nodig hebt om HDR-content te streamen.
