Hoe helder moet een tv echt zijn? TechRadar ploegt zich gestaag door nieuwe tv's die in 2023 worden geïntroduceerd en het is een vraag die regelmatig opduikt.
Veel van de beste tv's van dit jaar hebben een verbeterde helderheid gemeen, waarbij zelfs de beste OLED TV's de helderheid van de modellen van vorig jaar soms met wel 40% overtreffen. Een goed voorbeeld hiervan is de Samsung S95C, het vlaggenschip van het bedrijf op het gebied van QD-OLED, die de Samsung S95B op een aantal belangrijke punten verbetert.
Gezien de hoge prijs van de S95C (3.599 euro voor 65 inch), kijk je misschien naar andere opties met een hoge helderheid. Die vind je gemakkelijk in de categorie mini-LED TV's die zelfs een hogere piekhelderheid bieden dan de Samsung S95C, maar tegen een aanzienlijk lagere prijs.
Maar is helderheid de belangrijkste factor als het gaat om beeldkwaliteit? En waarom zou je eigenlijk willen dat het scherm van je tv superhelder is?
Te licht?
Laten we eerst die tweede vraag beantwoorden. Een hoge helderheid is handig voor het kijken in omgevingen met veel verlichting door staande lampen, overheadverlichting en ramen zonder gordijnen of andere verduistering. In dergelijke situaties helpt extra helderheid om schermreflecties te verminderen. Daarnaast helpt het om de highlights op een dynamische manier naar voren te laten komen.
In een vergelijkbare omgeving zal een tv met een lagere helderheid er relatief dof uitzien. Tenzij de tv een speciale coating heeft die reflecties tegengaat, een eigenschap die meestal is voorbehouden voor duurdere tv's, kun je storende schermreflecties zien die details verdoezelen.
Een hoge helderheid is ook handig voor het benadrukken van details in 4K-films en tv-programma's met een hoog dynamisch bereik. Veel HDR-programma's zijn gemastered voor een piekhelderheid van 1.000 nits, hoewel sommige zelfs richting de 4.000 nits gaan.
Als je tv niet in staat is om content van 1.000 nits of meer volledig weer te geven, meestal heldere highlights zoals zonlicht dat op water wordt gereflecteerd, dan zal het "tone mapping" gebruiken om deze helderheidspieken in het beeld naar beneden te schalen tot een niveau dat het aankan. Maar bij een tv die pieken van meer dan 1.000 nits kan weergeven, wordt tone mapping niet gebruikt en ziet hetzelfde programma er natuurlijker dynamisch en contrastrijk uit.
Hoe helder is helder genoeg?
Nu de vraag of helderheid de belangrijkste factor is voor beeldkwaliteit. We hebben de voordelen van een hoge helderheid voor het kijken in een lichte kamer en het vastleggen van HDR-details al vastgesteld. Maar als je in een schemerige of donkere omgeving kijkt, is er minder behoefte aan een hoge piekhelderheid en kan een te heldere tv zorgen voor vermoeide ogen.
We werden hieraan herinnerd bij de review van de Samsung S90C, een QD-OLED model in de line-up van het bedrijf dat een lagere piekhelderheid heeft dan het vlaggenschip S95C. Vooral mensen die graag films kijken in een donkere kamer, kunnen de voorkeur geven aan de iets zachtere, minder dynamische beelden van de S90C boven de intense beelden van de S95C.
Wat we hieruit kunnen afleiden, is dat een tv die rond de 1.000 nits kan weergeven prima zou moeten zijn zolang je het omgevingslicht kan controleren. Met zijn 1.100 nits pieklichtopbrengst is de Samsung S90C een perfecte kanshebber voor in je thuisbioscoop. Toen we de LG C3 OLED met piekhelderheid van 830 nits reviewden, vonden we dat deze tv over het algemeen een geweldige beeldkwaliteit had, met een bijzonder krachtig contrast dankzij de perfect diepe zwarttinten van OLED.
Zijn er belangrijke verschillen tussen OLED's met een hoge helderheid zoals de Samsung S95C en modellen met een meer bescheiden lichtopbrengst zoals de LG C3? Afgezien van het feit dat de S95C zich in lichte kamers net zo goed staande kan houden als een mini-LED, zou je in sommige uitzendingen een betere highlights moeten zien. Dat heeft te maken met de tone mapping die we al eerder hebben toegelicht, waarbij helderdere tv's minder behoefte hebben om tone mapping te gebruiken bij het weergeven van HDR-content.
Het volledige verhaal
Samen met de piekhelderheid is een andere specificatie die relevant is voor deze discussie de helderheid op het volledige scherm, die wordt gemeten met behulp van een volledig wit beeld dat 100% van het scherm bedekt. Zoals je zou verwachten, gaan mini-LED TV's de concurrentie op dit vlak voorbij. Die halen vaak 750 nits, terwijl OLED TV's amper 250 nits halen.
Het voordeel van de schermvullende helderheid van Mini-LED zorgt ervoor dat beelden met veel lichte gebieden in het beeld (zoals sport) er zelfs in goed verlichte kamers helder uitzien. Maar ook hier zien we een voorbeeld van hoe helderheid niet alles is als het om tv's gaat. Kenmerkende objecten in HDR-beelden, zoals een rode auto of een menselijk gezicht, vallen in het 1-250 nits bereik. Een goede OLED TV kan dat gemakkelijk dekken in kleine gebieden, terwijl de beste OLED TV's het op hun hele scherm kunnen.
Conclusie
Kortom, een hoge helderheid is erg handig voor het kijken in goed verlichte kamers of om overdag naar sport te kijken. De helderheid van het volledige scherm maakt een enorm verschil door die irritante reflecties tegen te werken.
Maar televisies met een meer bescheiden helderheid, bijvoorbeeld rond 1000 nits, zijn meer dan voldoende voor het bekijken van HDR in donkere omgeving (lees: niet overdag) en ze zien er ook nog prima uit als er meer licht is, vooral als ze een antireflecterende coating hebben. Extra helderheid is eigenlijk de kers op de taart en geeft je net dat laatste beetje extra beeldkwaliteit bij het kijken onder alle lichtomstandigheden, ook als je een kamer hebt die wordt overspoeld door zonlicht.
