Toen Valve in 2021 de Steam Deck aankondigde, was ik, net als heel veel andere mensen, enorm enthousiast. Ik zocht al langer een manier om iets oudere, maar ook het liefst enigszins recente AAA-games op een handheld te spelen in een redelijke kwaliteit. De Nintendo Switch had in de eerste instantie nog niet heel veel third-party ports die mij echt aanspraken en degene die hier wel aanwezig waren, zoals The Witcher 3: Wild Hunt zagen er toch wel erg belabberd uit op Nintendo's console.
Toen het duidelijk werd dat ik met de Steam Deck vrijwel alle games uit mijn Steam-bibliotheek zou kunnen spelen en dat deze handheld veel krachtiger zou zijn dan de Switch, besloot ik een exemplaar te reserveren. Mijn Steam Deck arriveerde ergens aan het begin van 2022 en toen kon de pret beginnen.
Ik heb vervolgens dan ook (zeker in het eerste jaar) erg van deze handheld genoten. Ik heb het een en ander van mijn backlog af kunnen strepen en wat van mijn favoriete games opnieuw kunnen spelen zonder per se voor een tv of monitor te moeten zitten.
De Steam Deck is nog steeds een fantastisch apparaat en ook in 2024 zou ik hem nog steeds aanraden, al is de OLED-variant nu dan wel aantrekkelijker dan het origineel. Er zijn echter inmiddels redelijk veel concurrenten verschenen op de markt van gaming handhelds, waaronder de originele ASUS ROG Ally met krachtigere hardware, een 1080p-scherm en dankzij een flinke prijsdaling ook een erg competitieve prijs. Deze handheld heeft mij weten te overtuigen om over te stappen, dankzij (en ook ondanks) Windows.
Minpunten van Windows-handhelds
Laat ik het eerst maar even hebben over de minpunten van mijn "upgrade". De Steam Deck draait op SteamOS, een besturingssysteem dat gebaseerd is op Linux, maar tegelijkertijd compleet geoptimaliseerd is voor deze gaming handheld. De ASUS ROG Ally draait gewoon op Windows 11.
ASUS heeft wel zijn Armoury Crate-software toegevoegd aan de Ally om de algehele ervaring iets gebruiksvriendelijker te maken, maar Windows op een handheld is nou niet echt altijd even handig. Dat komt doordat dit besturingssysteem gewoon totaal niet geoptimaliseerd is voor handhelds, terwijl Valve's SteamOS dus speciaal ontworpen is voor een handheld.
Dit betekent dat je op het 7-inch scherm van de Ally op enigszins ongemakkelijke manier door de kleine vensters en menu's van Windows moet navigeren om bepaalde games te installeren of andere dingen te doen die je niet via Armoury Crate kan doen. ASUS levert overigens wel een van de beste gebruikerservaringen op een Windows-handheld, maar de standaard desktop/laptopversie van Windows is gewoon niet heel handig op zo'n klein display. SteamOS biedt daarentegen een gebruikerservaring die meer aanvoelt als een gameconsole.
Pluspunten van Windows-handhelds
Waarom zou je dan toch overschakelen naar een gaming handheld die draait op Windows? Nou, er zijn bepaalde dingen die je in Windows kan doen, die je niet of veel minder gemakkelijk in SteamOS kan doen.
De grootste reden voor mij om over te stappen, was om toegang te krijgen tot nog meer games. Er zijn wel omslachtige manieren om games uit meerdere bronnen, zoals de Epic Games Store, de EA-app, Ubisoft Connect, etc., op je Steam Deck te installeren te spelen, maar je kan simpelweg meer games spelen op Windows. Ook Steam-games werken natuurlijk op Windows en je kan zelfs Steams 'Big Picture Mode' gebruiken om in ieder geval voor al je Steam-games qua interface een vergelijkbare ervaring te krijgen als op de Steam Deck.
Omdat veel games geen speciale Linux-versie hebben, moet SteamOS de Windows-versie van deze games via een speciale vertalingslaag (Proton) omzetten naar iets waar Linux wel mee om kan gaan. Dat zorgt gelukkig niet echt voor merkbaar slechtere prestaties, maar dit werkt niet altijd goed samen met sommige versies van anti-cheat die bepaalde multiplayer games gebruiken. Er zijn daardoor dus multiplayer games zoals Destiny 2 die niet worden ondersteund op de Steam Deck.
Wat voor mij echter nog belangrijker was, was toegang tot Xbox Game Pass voor pc. Ik heb een Game Pass Ultimate-abonnement en dat betekent dat ik op Xbox en Windows toegang krijg tot allerlei games voor een maandelijks bedrag (of af en toe een opwaarderingskaartje). Helaas zijn de Xbox-app voor Windows en de games die je via deze app kan installeren niet te vertalen met Proton en is er op de Steam Deck geen manier om Game Pass-games te spelen, behalve als je ze streamt. Games streamen is echter momenteel nog een minder fijne ervaring dan ze gewoon lokaal spelen.
Een ander voordeel is dat je dankzij het standaard Windows-besturingssysteem dus ook toegang krijgt tot alle opties en programma's die beschikbaar zijn voor Windows. Hoewel Windows op een klein scherm niet ideaal is, kan je met een hub of dongle natuurlijk de Ally ook gewoon aansluiten op een monitor of tv en verschillende accessoires en de handheld gewoon als een vervanger voor een laptop gebruiken. Op de Steam Deck is er ook een desktopmodus, maar in die modus heb je nog steeds met Linux te maken en hier bestaat dat kans dat programma's en accessoires gewoon niet ondersteund worden.
Dual-booten?
In principe ben ik al van mening dat de ASUS ROG Ally (grotendeels) het beste van twee werelden biedt, maar om echt het beste van twee werelden te krijgen, kan je er op beide apparaten voor kiezen om te 'dual-booten'. Dat betekent, kort gezegd, dat je SteamOS en Windows naast elkaar installeert op je gaming handheld. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar het is wel mogelijk... soort van.
Het is interessant genoeg vooral Valve die ervoor heeft gezorgd (of zal zorgen) dat dual-booten een optie is op de Steam Deck én ASUS ROG Ally. Het bedrijf maakt al vrij snel na zijn release Windows-drivers beschikbaar voor de originele Steam Deck voor mensen die toch liever Windows wilden gebruiken op deze hardware. Het heeft iets langer geduurd voor de Steam Deck OLED, maar ook voor dat apparaat zijn de Windows-drivers nu te downloaden.
Het dual-boot proces wordt echter nog niet volledig ondersteund door Valve. Je kan wel gewoon alleen Windows installeren op een Steam Deck, maar Valve geeft al sinds de release van de eerste Windows-drivers aan dat het nog aan het werken is aan een manier om gemakkelijk allebei de besturingssystemen te installeren en ertussen te wisselen. Dual-booten op de Steam Deck is wel al mogelijk, maar het wisselen van SteamOS naar Windows is nog niet heel erg handig.
Andersom is SteamOS voor Windows-handhelds zoals de Ally nog niet officieel beschikbaar, ook al werkt Valve hier wel aan. Toch zijn er al wel manieren om een soort SteamOS-ervaring op je Windows-handheld te krijgen, zoals je hieronder kan zien op de ASUS ROG Ally X van YouTuber Bob Wulff.
Bob Wulff gebruikt de Linux-distro genaamd Bazzite, die SteamOS vrijwel perfect imiteert, maar in de toekomst kan je op de Ally en andere Windows-pc's dus ook de officiële versie van SteamOS installeren. Je kan dan natuurlijk eventueel daarnaast ook nog Windows geïnstalleerd houden, maar ook hier is het wisselen van besturingssysteem nog niet super gebruiksvriendelijk.
Persoonlijk vind ik dual-booten momenteel nog niet zo interessant, maar uiteindelijk kan je dus gewoon op zoek gaan naar de hardware met de beste prijs-kwaliteitverhouding voor jou en een of twee besturingssystemen naar keuze installeren. Met dat in gedachten vind ik momenteel de ASUS ROG Ally een betere optie dankzij zijn betere prestatievermogen en 1080p-scherm met een refresh rate van 120Hz. Ik zal echter wel de comfortabele grip en de touchpads van de Steam Deck missen.
