Wat is QLED? De kwantumdot tv-tech van Samsung onder de loep

QLED is een acroniem dat zoveel wil zeggen als 'quantum dot light-emitting diode'. Verwar het niet met OLED, wat verwijst naar een 'organic light-emitting diode'. Dit is een concurrerende scherm-tech waar we hier niet te diep op in willen gaan.

Waar wat is nu een 'quantum dot light-emitting diode' (QLED)-display? En hoe verhoudt het zich ten opzichte van een gewone LCD-televisie?

QLED is, grotendeels, een concept van Samsung dat de laatste verbeteringen bevat aan dezelfde kwantumdot-technologie waar het bedrijf nu de laatste jaren aan werkt.

Technisch gezien, wat voor de nodige verwarring zorgt, zijn de QLED-tv's van Samsung helemaal niet QLED. Of toch niet op de manier waarop we de term verstaan. Een 'echte' quantum-licht uitsturende diode zendt zijn eigen licht uit. De hint bevindt zich in de naam.

In 2021 veranderde Samsung zijn QLED-merk naar 'Neo QLED', waarmee het de grote veranderingen in zijn QLED-reeks wil benaderukken. Het grote verschil is de introductie van een MiniLED-backlight dat tien keer meer LED's bevat om zo een grotere helderheid, bredere kijkhoeken en minder blooming (licht dat van heldere objecten overvloeit in donkere stukken) te geven. 

Het resultaat geeft 100% van het kleurvolume van DCI-P3, en dat met betere gedimde kleuren op specifieke plaatsen. 

Op de vraag rond welke specs er naar Neo QLED komen reageerde Dan Schinasi, Director van Product Planning bij Samsung het volgende: "Ja voor HDMI 2.1. Ja voor 4K tegen 120Hz. Ja voor VRR. Ja voor FreeSync Premium... Ja voor alles."

Een bericht van Korea IT News stelt dat Samsung dit jaar de overstap kan maken naar OLED, of toch een soort van OLED. Wil dit dan zeggen dat het merk niet meer met QLED werkt? Niet echt.

Het bericht bouwt op jaren van geruchten dat Samsung aan een 'QD-OLED'-hybride-scherm werkt. Daarbij zou een OLED-televisiepaneel gecombineerd worden met de kwantumdot-technologie van de populaire QLED-reeks. 

QD-OLED zou naar verluidt gebruikmaken van een zelf-uitsturend OLED-paneel dat blauw licht uitzendt, samen met een kwantumdot-filter die dit licht omzet in andere kleuren. Dit zorgt ervoor dat je geen backlight nodig hebt, want het OLED-paneel vormt hier zijn eigen lichtbron die gebruikmaakt van QLED-tech om het contrast te verhogen. Het exacte effect en de beeldkwaliteit hiervan zijn nog onbekend. We verwachten wel dat dit voor een nog hogere helderheid en kleurengamma moet zorgen dan een traditionele OLED.

Er zijn nog geen releasedata van deze tech bekend, maar het bericht komt wel overeen met de voorspellingen van marktanalisten. Omdia stelt dat de QD-OLED-schermen in 2022 worden vrijgegeven.

Alle QLED-tv's komen met een kwantumdot-filter. Dit is een laag van kleine kristallen halfgeleider-partikels die heel precies bestuurd kunnen worden voor hun kleur-output. Ze vervangen de rode, groene en blauwe kleurenfilters die doorgaans in oudere toestellen worden gebruikt.

De filter gebruikt nu ook een samenstelling van aluminium om de dots efficiënter te maken (en dus helderder) en ervoor te zorgen dat licht er beter doorgaat, wat voor een breder en accurater kleurenspectrum zorgt. 

Samsung stelt dat zijn QLED-tv's de nieuwe filters gebruiken om een 100% dekking te geven van de DCI-P3-kleurenruimte, wat dus voor diepere zwartwaardes en een bruisende HDR-zorgt, en deze prestaties vasthoudt, ongeacht de helderheid. 

Ze zijn in feite zo helder dat de QLED-tv's van Samsung tot wel 4.000 nits helderheid halen op de meest premium toestellen. Als je weet dat je 1.000 nits moet halen om HDR te leveren, dan is dat zeer helder, en ver boven de nit-niveaus van OLED-schermen die doorgaans onder de 1.000 eindigen. 

Nieuwe stappen in de pixel-paneel-structuur zorgen er ook voor dat de modellen uit 2019 en later beter zijn voor het bekijken van je televisie vanuit een bepaalde hoek. In een woonkamer kan dat een belangrijk verkoopargument zijn voor QLED.

Los van de hyperbolen die Samsung gebruikt in zijn marketingstrategie rond QLED is het belangrijk om te weten dat QLED eigenlijk niets nieuws is. Het is eigenlijk niets meer dat laatste - en mogelijk de laatste technisch mogelijke - aanpassing aan bestaande LED-LCD-technologie die de televisiemarkt het voorbije decennium heeft gedomineerd.

De innovaties van QLED, met diepere zwartwaardes, betere kleuren en bredere kijkhoeken, lossen drie problemen op waar de LED- en LCD-technologieën doorgaans mee worstelen. Dit zijn echter ook dezelfde problemen waar tv-fabrikanten altijd mee zitten. Enkel de aankomende reviews zullen onthullen of QLED in feite een stap voorwaarts is ten opzichte van traditionele LED-LCD-schermen. De kans is echter groot dat we toch aardig wat verbeteringen zullen zien dankzij de nieuwe televisiesets van Samsung.

Een van de belangrijkste vergelijkingen is die van QLED versus OLED. Deze laatstgenoemde maakt gebruik van pixel die hun eigen licht uitzenden, maar OLED-displays worden enkel gefabriceerd door concurrenten van Samsung, zijnde LG, Sony, Philips en Panasonic.

Er mag geen twijfel bestaan dat QLED momenteel een voordeel heeft op gebied van helderheid (waardoor het in theorie ook beter HDR-content zou aan zou kunnen), maar als je op zoek bent naar een 'grote overstap' op gebied van beeldkwaliteit dat blijft OLED nog steeds de grote winnaar. Deze tech verlicht alle pixels individueel waardoor je een betere contrastratio krijgt met diepere zwartwaardes die LED-LCD nooit zullen halen, kwantumdot-filter of niet. 

De nieuwe Neo QLED-reeks van Samsung zou de balans wat meer in hun voordeel kunnen trekken, met een betere controle over de helderheid en kijkhoeken, maar daar kunnen we pas uitspraken over doen zodra we alle toestellen uitgebreid hebben kunnen testen.

QLED en SUHD zijn eigenlijk hetzelfde. De nieuwe berichtgeving heeft meer te maken met marketing dan technologie, al is de sprong van 1.000 nits op de topklasse SUHD-tv's naar 1.500 tot 2.000 nits op de vlaggenschip QLED-tv's (in 2017, toen Samsung de term voor het eerst begon te gebruiken) misschien meer revolutionair dan het op het eerste zicht lijkt. 

Om het eenvoudig te zeggen, waar de consumenten nog steeds last hadden met begrijpen wat UHD juist inhield, was SUHD gewoonweg te verwarrend, waardoor Samsung dat liet vallen. Het hielp niet dat de 'S' in SUHD niet echt iets wou zeggen. We zijn er wel niet van overtuigd dat QLED veel duidelijker is.

In tegenstelling tot OLED-tv's, die doorgaans een startprijs hebben rond de 1.300 euro voor de goedkoopste modellen, komt QLED in een brede waaier aan prijsklassen, met de Q60T als goedkoopste model. 

De Q60T kan je tegenwoordig voor slechts 550 euro op de kop tikken voor zijn kleinste grootte, zijnde 43 inch. Daarboven heb je de Q70T, Q80T, Q90T en Q95T, die telkens in prijs omhoog gaan bij elke stijging in specificatie. Daar komen dan nog eens de 8K-modellen boven, met de Q800TS als voorbeeld, die bij 2.100 euro starten. Als geld echt geen probleem is, dan heb je ook nog de Q950TS die je in 85 inch-formaat kan krijgen, en dat voor 5.000 euro.

Samsung heeft zelf een bepaalde levensduur meegegeven voor zijn QLED-televisies, en stelt dat een QLED-tv tussen de 7 en 10 jaar meekan alvorens je iets van kwaliteitsverlies begint op te merken. Dit zou wel gelden voor gebruikers die hun televisie vaak willen laten opstaan.

In deze blogpost meldt Samsung dat "gemiddeld, op basis van het typische gebruik, consumenten moeten verwachten dat de beeldkwaliteit van hun televisie ongeveer hetzelfde blijft vanaf zeven tot tien jaren."

"Wat wel interessant is om te vermelden is dat de definitie van die term - 'typisch gebruik' - de voorbije jaren is uitgebreid met de komst van het binge-watchen van video en de ontwikkeling van spannende 'smart TV'-functionaliteiten. Nu, op een typische dag, kan met de tv aanzetten om de nieuwste aflevering van een reeks op te zetten, een gaming sessie met vrienden te starten of om de IoT-apparaten van ons huis te bedienen."

De QLED-tv's van Samsung stellen de hoogst mogelijke helderheid en kleurnauwkeurigheid te halen, waardoor ze alle soorten content kunnen tonen in alle mogelijke belichtingen.

Die beweringen zijn voor een deel waar. De ontwikkelingen die Samsung de voorbije jaren aan QLED-panelen heeft doorgevoerd zorgen voor ongelofelijk high-end televisies, net als de Samsung Q95T QLED van 2020. Samsung heeft er ook voor gezorgd dat het QLED gebruikt als benaming voor premium hardware en geweldige beeldkwaliteit. 

Dat zorgt ervoor dat je iets moois in huis kan halen voor je woonkamer, maar bij het kopen van een QLED hangt het uiteindelijk allemaal af van de prijs. Je betaalt nog steeds meer dan 1.000 euro voor een goede QLED-tv, en de levensduur van QLED is afhankelijk van hoe goed Samsung erin slaagt om de technologie naar meer middenklasse-budgets te halen. QLED geeft ons momenteel een mooi beeld van wat we in het televisielandschap nog allemaal mogen verwachten.