De nieuwste tv's van 2024 zijn nog maar sinds een paar weken geleden beginnen te verschijnen, maar het lijkt er nu al op dat dit een belangrijk jaar wordt voor verschillende tv-technologieën. De strijd voor de titel van de beste tv is grotendeels gelinkt aan de strijd voor de hoogste helderheid en nu OLED TV's steeds feller worden, wordt het steeds lastiger voor een premium tv-technologie die in het verleden enorm belangrijk was om nog te blijven concurreren.
Dat klinkt misschien een beetje dramatisch en je kan momenteel natuurlijk ook naar de tv-wereld kijken en concluderen dat er nog nooit zo veel goede keuzes zijn geweest. De flinke concurrentie tussen een aantal van de grootste tv-fabrikanten in de wereld en de introductie van steeds meer concurrerende technologieën hebben ervoor gezorgd dat de tv-wereld heel wat vooruitgang heeft gezien in de laatste 10 jaar. We hebben tegenwoordig enorm veel goede tv's om uit te kiezen.
Er zijn echter wel altijd een aantal basisprincipes geweest binnen de tv-wereld die niet echt veel zijn veranderd (met hier en daar natuurlijk wel een uitzondering) tijdens deze periode van snelle vooruitgang. Zo worden OLED TV's vooral gezien als premium opties voor filmliefhebbers die in een donkere ruimte naar hun tv kijken, terwijl lcd-tv's vooral aantrekkelijk zijn voor hun lage prijzen binnen het budget segment en hun veel hogere helderheid binnen het premium segment, waardoor ze meer geschikt zijn voor in felverlichte woonkamers. Die premium lcd-tv's krijgen inmiddels echter steeds meer stevige concurrentie.
QD-OLED: Een grote helderheidsboost
Een van de grootste concurrenten voor felle lcd-tv's in 2024 is de Samsung S95D QD-OLED TV. Wij konden gelukkig al een aantal dagen doorbrengen met deze tv en we zijn erg onder de indruk. Hij levert ongetwijfeld de hoogste helderheid die we ooit op een OLED-scherm hebben gezien.
Bij onze eigen tests haalden we op de S95D een piekhelderheid van meer dan 2.100 nits bij een wit venster van 2% van het scherm en bijna 1.800 nits bij een wit venster van 10%. Dit laatste resultaat is bijna 400 nits hoger dan de piekhelderheid die we bereikten bij Samsungs vorige QD-OLED TV (ook bij een wit venster van 10%). Die tv was op dat moment, samen met LG's G3 OLED TV, de felste OLED TV ooit.
We hebben nog geen metingen kunnen doen bij het nieuwe MLA OLED-display van de LG G4, maar we hebben wel al genoeg gezien om te kunnen concluderen dat die tv feller zal zijn dan de LG G3. Dit zal ongetwijfeld ook het geval zijn bij OLED TV's van andere merken met Quantum Dot- of MLA-technologie. Het tijdperk waarin we enorm enthousiast werden van een piekhelderheid van 600 nits op een OLED TV is duidelijk voorbij.
Wat dit alles betekent, is dat er ineens veel OLED TV's in het vaarwater van premium lcd-tv's komen op vlak van helderheid. Dat waren voorheen de enige tv's die echt geschikt waren voor felverlichte woonkamers. Wij hebben de Samsung S95D echter in een felverlichte ruimte bekeken en dat stelde zeker niet teleur. Daarbij helpt het wel dat dit model ook nog eens een erg antireflectielaag heeft.
OLED komt steeds dichter bij lcd
De nieuwe hoge helderheid van OLED TV's voegt zich bij het legendarische, contrastrijke design met zelfverlichtende pixels, waarbij elke pixel op het scherm zijn eigen licht produceert. Je hebt bij OLED dus niet te maken met backlight, waarbij externe verlichting gedeeld wordt door duizenden (of meer) pixels, zoals bij lcd-tv's.
OLED TV's hebben over het algemeen ook bredere kijkhoeken dan lcd-tv's. Lcd had eerst (op papier in ieder geval) een voorsprong op het gebied van kleurvolume, wat afhankelijk is van helderheid. Samsungs pure RGB-aanpak bij zijn QD-OLED-technologie en onze eerste indruk van LG's kleurverzadigingsboost op de nieuwe LG G4 OLED suggereren echter dat lcd-technologie deze voorsprong ook aan het verliezen is.
Hoewel deze nieuwe generatie van OLED TV's lcd-technologie dus minder aantrekkelijk maakt, betekent dit niet per se het einde van de technologie. Lcd-tv's lopen bijvoorbeeld geen risico op inbranding. Ook dat probleem lijken recente OLED-panelen steeds beter aan te pakken. We zien bij recente OLED TV's al bijna geen meldingen meer van inbranding, terwijl die extra helderheid in theorie wel de kans op inbranding verhoogt.
Consistentieproblemen van premium lcd-tv's
Een ander voordeel van premium lcd-tv's is de consistentie van hun helderheid. OLED TV's kunnen inmiddels dan wel erg helder worden op gedeeltes van hun displays, maar ze lopen nog duidelijk achter op lcd-tv's als het gaat om de maximale helderheid van het volledige scherm.
Zelfs de relatief felle Samsung S95D QD-OLED TV haalt maar helderheid van ongeveer 330 nits bij een HDR-testvenster op het volledige scherm. Dat terwijl Samsungs flagship lcd-tv, de QE75QN900D, bijna twee keer zo fel kan worden (639 nits) onder dezelfde omstandigheden. In theorie kunnen premium lcd-tv's dus nog wel consistenter een felle HDR-ervaring leveren.
Premium lcd-tv's (die tegenwoordig vrijwel allemaal local dimming gebruiken) hebben echter ook hun eigen consistentieproblemen. Hier gaat het dan om het blooming-effect, waarbij er een lichte gloed verschijnt rondom felle objecten die tegen een donkere achtergrond worden afgebeeld. Dit probleem kan ervoor zorgen dat felle objecten gedimd worden als ze tegen een donkere achtergrond worden weergegeven, omdat de tv's op die manier juist blooming proberen te voorkomen.
Al de grote lcd-merken proberen constant nieuwe dingen om deze problemen op te lossen. Zo toonde Sony tijdens CES 2024 bijvoorbeeld nog een nieuwe lcd-backlight-technologie. Tot nu toe is er echter nog geen enkele tv verschenen die dit probleem volledig heeft verholpen.
Lcd relevant houden
Het blijven streven naar een hogere helderheid dan OLED TV's blijft misschien dus een van de beste manieren voor premium lcd-tv's om relevant te blijven. Samsung lijkt dit te hebben begrepen, maar dit is ook wel te verwachten van een bedrijf dat allerlei soorten tv's aanbiedt, waaronder lcd-tv's én OLED TV's in ongeveer dezelfde prijsklasse.
In een recente hands-on kwamen we erachter dat de Samsung QN90D een piekhelderheid van 2.000 nits weet te bereiken bij een HDR-venster van 10% van het scherm, terwijl Samsung’s QN900D 8K-model iets meer dan 2.400 nits weet te bereiken (een grote verbetering ten opzichte van zijn voorganger).
TCL heeft inmiddels een lcd-tv met een piekhelderheid van 5.000 nits gelanceerd. Daarbij krijg je ook nog eens 5.000 dimzones. Hisense maakte het tijdens CES 2024 nog gekker met een 110-inch display dat een helderheid van 10.000 nits moet kunnen bereiken.
Sony lijkt ook door te hebben dat het een hoge helderheid moet blijven leveren op zijn lcd-tv's en niet alleen omdat dit het grootste verschil is met OLED. Sony gelooft namelijk ook dat helderheid van enorm groot belang is bij overtuigende HDR-beelden. Sony’s eerste 8K-tv's wisten dan ook al de 4.000 nits te bereiken in 2019 en tijdens CES 2018 was er een prototype van een 8K-lcd-tv te zien met daarop een render van Gran Turismo bij 10.000 nits.
Zoals we eerder aanhaalden, heeft Sony al een nieuw extreem fel lcd-backlight-design onthuld tijdens CES 2024. Dat design moet zorgen voor veel meer lichtcontrole en energie-efficiëntie. Dit lijkt dan ook de consumentenversie te worden van de nieuwe BVM-HX3110 mastering-monitor die Sony's professionele divisie uitbracht aan het einde van 2023. Die monitor weet een helderheid van 4.000 nits te behalen.
Ziet de toekomst van lcd er helder uit?
Al deze indrukwekkende getallen klinken veelbelovend voor de toekomst van premium lcd-tv's. Wij zijn zelf ook fans van een hoge helderheid bij het bekijken van HDR-content. Maar hoewel die felle mastering-monitor van Sony misschien wijst op een helderheid die OLED op afstand kan houden, wijst het ook nog op een laatste probleem. De creatievelingen die onze favoriete content maken lijken namelijk nog niet echt de helderheid te ondersteunen die premium lcd-tv's moet gaan onderscheiden van OLED TV's.
We hebben recentelijk kennisgemaakt met een aantal professionele coloristen die het allemaal prima lijken te vinden om content te creëren met 1.000 nits als limiet (op een paar highlights na). Als dat bij veel films en series ook zo is (en blijft), dan heeft al die extra helderheid van een premium lcd-tv uiteindelijk in de praktijk niet zo veel meerwaarde.
Natuurlijk hoopt Sony dat zijn nieuwe mastering-monitor ervoor gaat zorgen dat filmmakers een hogere piekhelderheid gaan ondersteunen. Dat zal dan ook wel eerder overwogen worden wanneer er genoeg premium lcd-tv's op de beschikbaar zijn met de mogelijkheid om die hoge helderheid weer te geven.
Tot die tijd (en dat kan nog wel even duren) lijkt het erop dat premium lcd-tv's beter hun best moeten doen dan ooit tevoren om te kunnen concurreren met de OLED TV's die steeds dichter in de buurt komen op het gebied van helderheid.
