Bestaat er zoiets als een te groot scherm? Tegenwoordig zijn tv's van 55 inch het gemiddelde formaat geworden en vanaf 65 inch spreken we over grote tv's. Er zijn mensen die een kleinere tv van 42 inch verkiezen omdat dit beter past in hun woonkamer, maar ook mensen die zo groot mogelijk willen gaan. Wie een zo groot mogelijk beeld wil zonder een gigantische tv in huis te halen, komt al snel uit bij beamers voor thuis. Er zijn talloze beamers met 4K-resolutie die een beeld van 120 inch kunnen projecteren.
Mijn persoonlijke voorkeur gaat zonder enige twijfel uit naar een OLED TV van 65 inch, bij voorkeur met Ambilight. Het is dan ook geen verrassing dat er in onze woonkamer een Philips OLED807 staat. Toch zeg ik zeker geen nee als ik een beamer mag uitproberen en dat was eerder dit jaar zo. Na ongeveer een jaar lang tv te kijken op die 65-inch tv, ben ik enkele weken overgeschakeld op The Freestyle (2e gen.) van Samsung, die een beeld van maximaal 100 inch kan projecteren.
The Freestyle (2e gen.) heeft slechts een Full HD-resolutie, terwijl we voor grotere projecties 4K aanraden. Dit is weliswaar een draagbare beamer van iets minder dan 1 kg die makkelijk in je rugzak past en niet te vergelijken is met een gigantische 4K-beamer die je waarschijnlijk nooit zal verplaatsen. Het algemene principe blijft wel hetzelfde: je kan tv kijken op een gigantisch beeld van 100 inch zonder duizenden euro's uit te geven aan (of ruimte te maken voor) een gigantische tv.
De resolutie is ook niet de enige overweging. Het gezichtsveld is eveneens belangrijk en wijst op de visuele informatie die je ogen kunnen opnemen. Voor een optimale ervaring bij het bekijken van films beveelt THX een gezichtsveld van 40 graden aan. Zit je bijvoorbeeld op ongeveer drie meter van het beeld, dan is het optimale formaat 100 inch. Hoewel je dus de optimale kijkervaring kan krijgen door dichter bij kleinere tv's te gaan zitten, kan niet iedereen zomaar hun bank een paar meter verschuiven.
@techradarnl ♬ origineel geluid - TechRadarNL
Beamertje, beamertje aan de wand
Er zijn enkele verschillen tussen tv's en beamers waar we niet omheen kunnen. Ook heeft mijn Philips OLED808 een adviesprijs van 2.499 euro, terwijl The Freestyle (2e gen.) een adviesprijs van 999 euro heeft. Er was dus geen enkele manier waarop deze beamer mijn OLED TV zou verslaan op vlak van prestaties. Zelfs een ultra short throw beamer met 4K-resolutie kan de kleurenweergave van OLED niet evenaren en een traditionele beamer kan dat al helemaal niet.
Na het eerste uur met The Freestyle (2e gen.) merkte ik meteen de grootste verschillen. Zowel kleurenweergave als contrast kunnen niet tippen aan OLED TV's. Dat viel niet zo hard op bij animatieseries en -films, maar wel bij content met echte mensen. De kleuren van de studio's in The Circle waren bijvoorbeeld overdreven fel en kleurrijk, zelfs na enkele aanpassingen in de instellingen. Zelfs tijdens een demo van The Premiere, Samsungs ultra short throw beamer van 3.499 euro, merkte ik dat die beeldkwaliteit moest onderdoen voor OLED TV's.
Vervolgens is er één ding dat minder vanzelfsprekend is bij duurdere beamers dan bij duurdere tv's, met name de refresh rate. Sinds de introductie van de PS5 en Xbox Series X die beide gaming in 4K bij 120fps ondersteunen, zijn er meer tv's verschenen met 120Hz refresh rates. Bij beamers gaat de overgang van 60Hz naar 120Hz iets langzamer. Kijk daarom altijd goed bij de specificaties van beamers en vraag eventueel bij de klantendienst na wat de refresh rate is, vooral als je wil gamen.
Een ander verschil is natuurlijk de omgeving waarin je kijkt. Mijn Philips OLED808 heeft een lagere maximale helderheid dan de beste OLED TV's die in 2023 zijn verschenen en het gebeurt wel eens dat we bij fel zonlicht de gordijnen dicht moeten doen. Doen we dat niet, dan hebben we last van reflecties. Bij een geprojecteerd beeld van een beamer zijn er geen reflecties, maar zit je wel met een ander typisch probleem.
The Freestyle (2e gen.) heeft een beperkte helderheid van 550 ANSI-lumen en zelfs op een niet zo heldere herfstdag moesten we toch altijd de gordijnen sluiten om alles goed te kunnen zien. Beamers met een hogere helderheid, zoals de BenQ V5000i met 2.500 ANSI-lumen, hebben hier minder snel last van, maar toch wordt het aangeraden om in een verduisterde ruimte te kijken. Zelfs het kleinste beetje licht kan de kijkervaring bij een beamer al snel verpesten.
De beeldkwaliteit van een beamer mag dan wel slechter zijn, maar qua formaat verslaat hij mijn OLED TV. Ons appartement heeft vrij hoge, witte plafonds en laat dat nu ideaal zijn voor een beamer. Een tv van 65 inch boven ons bed monteren, is niet bepaald handig, maar met The Freestyle (2e gen.) kon ik moeiteloos een groot beeld (ongeveer 77 inch) op het plafond projecteren. Door dit grotere beeld vielen bepaalde details beter op en kon ik tekst lezen in kranten en zelfs op etiketten die me anders nooit was opgevallen. Zeker wanneer je de ruimte hebt om het volledige beeld van 100 inch op je muur te projecteren, is er een gevoel van immersie dat geen enkele traditionele tv je kan geven.
Het volledige plaatje
Er is geen universeel antwoord op de vraag of een beamer nu beter is dan een tv. Alles hangt af van je woning, je budget, je eisen en wat je wil gaan doen. De overstap van een 65-inch OLED TV van 2.499 euro naar een beamer van 999 euro heeft me wel laten nadenken over wat je moet doen als je zoveel mogelijk beeld wil voor je geld.
Als je genoeg ruimte hebt om het volledige beeld van 100 of 120 inch te projecteren, dan is de keuze voor een beamer snel gemaakt. Er zijn immers geen OLED TV's van dat formaat en andere tv's van die grootte kosten een fortuin. Zelfs wanneer je "slechts" 77 inch of 65 inch kan projecteren, zijn er weinig tv's rond dat prijspunt te vinden. Kan je daarentegen maar een beeld van 55 inch of minder projecteren op je muur of plafond, dan is de prijs-kwaliteitverhouding van een tv interessanter. Met een beetje geluk kan je een OLED TV van 55 inch vinden voor 1000 euro en als de kortingsgoden niet willen meewerken, is er altijd een uitgebreid aanbod QLED TV's.
Toch is formaat niet het enige dat ertoe doet. We klagen vaak over de dramatische kwaliteit van sommige ingebouwde speakers in tv's, maar bij een beamer is dit nog slechter. The Freestyle (2e gen.) klonk eigenlijk verrassend goed voor dit formaat en "verrassend goed" wil eigenlijk zeggen dat hij klinkt als de gemiddelde Bluetooth-speaker. Je moet daarom een soundbar (of ander audiosysteem) zien te verbinden als je degelijk geluid wil. Het probleem is dat een traditionele beamer vrij ver van het eigenlijk beeld staat en dat kan een hele warboel van kabels opleveren. Bij een ultra short throw beamer is dit al een stuk makkelijker.
Tot slot is draagbaarheid een belangrijke factor. The Freestyle (2e gen.) bevindt zich in de categorie van draagbare beamers die bedoeld zijn om voortdurend te verplaatsen. Als je een voldoende sterke powerbank hebt, moet hij zelfs niet per se in het stopcontact zitten en kan je hem waar dan ook gebruiken. Een traditionele beamer blijft nog steeds lichter dan een tv. Die zal misschien niet zo makkelijk in je rugzak passen, maar kan alsnog in de kofferbak van je auto of een grote boodschappentas.
