Windows 11 kan GPU's stiekem vertragen, zelfs de RTX 4090

windows 11
(Beeld: Giphy)

Je herinnert je misschien dat er bij de lancering van Windows 11 aan het einde van 2021 nogal wat ophef was over VBS (Virtualization Based Security) dat games vertraagde. Tom's Hardware zag namelijk na het uitvoeren van benchmarktesten met grafische kaarten dat VBS was ingeschakeld.

VBS was eerder handmatig uitgeschakeld, maar op een gegeven moment had een Windows 11 update (vermoedelijk) de functie weer ingeschakeld. In Windows 11 is VBS nu namelijk standaard ingeschakeld bij nieuwe installaties van het besturingssysteem.

Windows 10 Home had ook een eigenaardig probleem met VBS. Na een schone installatie van die versie had een redacteur van Tom's Hardware die functie uitgeschakeld. Toch stond die op een bepaald moment opnieuw aan zonder dat er iemand aan de knoppen had gezeten. We vermoeden dat de oorzaak hier eveneens een Windows-update is.

Het komt erop neer dat Microsoft deze functie wil inschakelen voor een betere beveiliging van Windows. Het lijkt erop dat het standaard weer wordt ingeschakeld op alle pc's, vermoedelijk tijdens grote updates. Maar als gebruikers niet weten dat VBS opnieuw wordt ingeschakeld en ze daarna lagere framerates krijgen, kunnen ze erg lang zoeken naar de schuldige.

Bij de lancering van Windows 11 hoorden we verhalen dat VBS in sommige gevallen frame drops tot 30 procent veroorzaakte. Dat bleek een worst-case scenario te zijn en tijdens de testen van Tom's Hardware bedroeg de daling gemiddeld vijf procent.

Om te controleren wat de invloed van VBS is na bijna twee jaar aan Windows 11-updates, werden enkele testen met de Nvidia RTX 4090 GPU uitgevoerd. Blijkbaar zitten de prestatiedalingen ongeveer op hetzelfde niveau als bij eerdere tests anderhalf jaar geleden. VBS haalt de prestaties alsnog met ongeveer vijf procent omlaag. Bij hogere resoluties was de impact minder groot. Zo was er slechts een daling van twee procent bij een 4K-resolutie.

Er waren enkele games die slechter presteerden. Tom's Hardware wijst op Microsoft Flight Simulator dat een gemiddelde daling van ongeveer 10 procent zag. Far Cry 6 en Control zagen dezelfde daling van 10 procent bij 1080p. Andere games werden dan weer minder zwaar getroffen of zelfs helemaal niet.

Microsoft Flight Simulator

(Image credit: Microsoft)

Leg de keuze bij de gebruiker

Het lijkt erop dat VBS nog steeds vrijwel hetzelfde is als toen Windows 11 voor het eerst werd gelanceerd met frame drops van gemiddeld vijf procent. Wat wel is veranderd, is dat Microsoft nu blijkbaar VBS automatisch inschakelt na bepaalde updates van zowel Windows 10 als Windows 11.

Wij zijn van mening dat die keuze bij de gebruiker moet liggen en niet bij Microsoft. Als het dan toch besluit om VBS automatisch in te schakelen, dan mag dat op zijn minst in de patch notes van de update worden aangegeven. Op dit moment worden gebruikers op geen enkele manier geïnformeerd.

De vraag of je VBS al dan niet moet uitschakelen is een lastige. Aan de ene kant is het een beveiligingsfunctie en het is duidelijk dat Microsoft wilt dat je die gebruikt. Ook is de impact voor veel games minimaal. De uitzonderlijke vertraging van 10 procent voor bepaalde games kan wel een probleem vormen. Sommige gamers doen er alles aan om een zo hoog mogelijk framerate te halen en zijn niet te spreken over deze frame drops.

Uiteindelijk hangt deze beslissing af van jou, het soort games dat je speelt, of je ze competitief speelt en wat jouw beveiligingsvereisten zijn.

Bram Lodewijks
Editor-in-chief TechRadar Benelux

Bram is de hoofdredacteur van TechRadar Benelux en is al jarenlang een trouwe Android-gebruiker. Hij schrijft met plezier over alles wat met consumententechnologie te maken heeft. Na het werk vind je hem gewoonlijk voor zijn Nintendo Switch, al dan niet met een glas rosé erbij.

Met ondersteuning van