ASUS TUF Dash F15 (2022) review

Review in een notendop

Gaminglaptops zijn al lang niet meer de ontilbare monsters die ze ooit geweest zijn, en steeds meer mensen kiezen ervoor om de desktop te laten liggen voor een laptop waar je op kan werken en tegelijkertijd goed op kan gamen. 

Gaminglaptops zijn wel altijd duurder geweest en vaak betaal je toch wel een duizendje meer voor een laptop om dezelfde games op dezelfde kwaliteit te spelen als op een reguliere desktop. Deze iteratie van de ASUS TUF Dash F15 zit rond het medium-segment in de laptopmarkt, maar de grafische prestaties zijn wel een geldige reden voor het prijskaartje.

De ASUS TUF Dash F15 kan elke hoogwaardige game zonder enige problemen draaien dankzij de Nvidia GeForce 3060 en 16GB RAM. De laptop kan met lang gebruik heet worden, maar er is geen reden voor paniek. De ventilatoren doen hun werk goed genoeg, maar we raden je wel aan om een headset te dragen bij langdurig gebruik.

Het design ziet er strak uit en godzijdank schreeuwt de laptop niet 'gaming', waardoor het niet al te veel opvalt als je hem mee naar het werk zou nemen. De verlichte WASD-knoppen verraden het feit dat het over een gaminglaptop gaat en de kleine details zoals een omgekeerde notch bovenaan het scherm, die de webcam herbergt, en de stevige scharnieren. Maar ja, daar koop je zo'n gaming laptop wel voor.

Onze laptop kwam in het zwart, en vingerafdrukken krijg je er helaas bijna niet af. Ook over de plaatsing van de poorten aan de linkerkant van de laptop zijn we het niet eens.

De ASUS TUF Dash F15 is geen laptop die je geruimere tijd zonder een stroomverbinding moet gebruiken als je gaat gamen. Voor werk is het echter prima, maar verwacht dan een paar uurtjes. Met de bijgeleverde oplader is de laptop in een uurtje wel zo goed als vol.

Enkele softwarematige problemen aan het begin van de testperiode lieten geen bijster sterke indruk achter, maar in de laatste week van het testen kwamen deze problemen niet meer terug. We scharen deze periode maar onder de noemer 'opstartproblemen'.

ASUS TUF Dash F15 (2022) prijs

De ASUS TUF Dash F15 is verkrijgbaar in verschillende configuraties waarbij de goedkoopste versie begint vanaf 1.049 euro, maar je kan de modellen uit 2021 inmiddels voor minder dan duizend euro vinden.

ASUS heeft een irritante manier om de modellen te benoemen, maar voor de duidelijkheid: wij hebben de ASUS TUF Dash F15 (FX517ZM-HN073W) getest.

Voor onze configuratie betaal je zo'n 1.649 euro maar dan krijg je wel een Intel Core i7-12650H, Nvidia GeForce RTX 3060, 16GB DDR5 RAM en een riante SSD van 1TB. Zeker niet slecht voor de prijs die je ervoor moet neerleggen.

Onze laptop had een 15,6 inch 144Hz IPS-paneel, maar je kan ook een versie krijgen met een 17,3 inch scherm.

Prijs-kwaliteit score: 3,5/5

ASUS TUF Dash F15 (2022) design

Image 1 of 3

Er was een tijd dat alles wat meer een beetje met gaming te maken had, volgepropt moest worden met RGB. Er zijn tientallen laptops op de markt (waaronder die van ASUS zelf) die ondersteuning hebben voor RGB, of waar de rand van de laptop zelf oplicht in de wonderlijke kleuren van eenhoornkots als je hem opstart.

Zo, dat is eruit. Goed nieuws: het design van de ASUS TUF Dash F15 is mooi strak en ingetogen. Het gebruik van strakke lijnen oogt erg professioneel, waardoor de laptop niet per se zal opvallen in een kantooromgeving. In tegenstelling tot de oude gaminglaptops hoef je geen bodybuilder te zijn om deze laptop mee te nemen. Het gewicht bedraagt slechts 2 kg en daar waren we positief verrast door.

RGB is nergens terug te vinden en zelfs het toetsenbord licht op met een subtiel wit licht waardoor je tijdens die nachtelijke gaminguurtjes de juiste knop kan vinden. 

Een leuk detail zijn de witte WASD-toetsen op de laptop, die voelen ietsje anders aan dan het rest. De toetsen zelf zijn prima voor een ingebouwd toetsenbord op een laptop. Als je echt een serieuze gamer bent, zal je toch altijd overstappen op een extern toetsenbord.

Dat wil niet betekenen dat je geen werk kan doen op de F15, want het is een volledig toetsenbord. Dus als je voor werk veel gebruik maakt van het numpad, heb je geluk.

De laptop beschikt over twee USB-A poorten, en twee USB-C poorten waarvan een ondersteuning heeft voor Thunderbolt 4. Daarnaast is er natuurlijk een Ethernet-poort, een oplaadpoort en een HDMI-aansluiting. En hiermee komen we mooi aan bij een vage ontwerpkeuze die wij niet snappen. Waarom zou je bijna alle poorten aan de linkerkant van de laptop plaatsen?

Als je rechtshandig bent en je sluit een muis aan, dan is het natuurlijk onhandig als je allerlei kabels aan de rechterkant van je laptop heb liggen waar je mee moet stoeien. Maar om alle kabels aan de linkerkant te plaatsen is ook niet handig. Vooral de plaatsing van de Ethernet- en de oplaadpoort is verwarrend. Tijdens het gamen kwam het vaker voor dat de, toch al dikke, oplaadkabel grandioos in de weg zat. 

Er zal vast wel een logische reden zijn geweest om het merendeel van de poorten aan de linkerkant te plaatsen, maar we vragen ons hardop af of het niet slimmer was geweest om de achterkant meer te gebruiken. De Lenovo Legion Slim 7i heeft bijvoorbeeld de aansluitingen ook allemaal aan de achterzijde van de laptop waardoor de kabels niet zo in de weg zitten. Het kan dus wel gewoon.

Design score: 3,5/5

ASUS TUF Dash F15 (2022) scherm

Image 1 of 2

Onze configuratie van de ASUS TUF Dash F15 beschikt over een 15,6 inch full HD IPS-paneel met een resolutie van 1920 x 1080 pixels. Het scherm is helder, maar als je niet van plan bent om een tweede monitor aan te sluiten dan is een 15,6 inch scherm soms wel wat aan de kleine kant bij sommige games. 

Dit probleem zal je waarschijnlijk niet hebben bij de meeste Indie-spellen, maar bij shooters zoals Counter-Strike: Global Offensive lijken je vijanden toch wel erg ver te staan als je in de native resolutie speelt. Je kan natuurlijk je resolutie veranderen, maar blijkbaar niet naar 4:3 stretched. Hierover later meer.

Voor deze reden kan het zijn dat je liever voor het 17,3 inch model wilt gaan, of voor het WQHD-model met een resolutie van 2560 x 1440 pixels. Een voordeel van het laatste model is dat die beschikt over een refresh rate van 165Hz.

Onze configuratie beschikt 'slechts' over een refresh rate van 144Hz. Dit is de absolute standaard voor een gamingmonitor in het algemeen, dus lager was ook niet acceptabel geweest. Het display oogt snel en details komen goed tot hun recht.

In direct (zon)licht kan je prima spelen, maar je ziet wel onder sommige hoeken glare op het anti-glare scherm. Dat is geen probleem voor ons, want als je met een gaming laptop van 1.600 euro in een parkje gaat gamen of onder een sterke TL-lamp, dan heb je de verkeerde prioriteiten.

Display score: 3,5/5

ASUS TUF Dash F15 (2022) prestaties

De configuratie die wij hebben uitgeprobeerd was uitgerust met een Intel Core i7-12650H, Nvidia GeForce RTX 3060 Laptop, 16GB DDR5 RAM, en een grote SSD van 1TB. 

Naast de premium grafische kaart beschikt de laptop ook nog over een geïntegreerde Intel-kaart, de Intel Iris Xe Graphics 64EUs. Het idee hierachter is dat deze kaart de alledaagse grafische taken op zich neemt en dat de RTX 3060 wordt ingezet tijdens het gamen of wanneer je een intensieve taak uitvoert zoals videobewerking. In de praktijk werkt dit perfect op de softwarematige kant na, hierover later meer.

Het is duidelijk wanneer de laptop overstapt op de RTX 3060, want dat hoor je wel aan de ventilatoren. Dit is geen probleem, want we verwachten niet dat een redelijk compacte laptop over de meest premium koeling beschikt. Voor een muisstille gamingervaring moet je toch voor een desktop kiezen waar de ruimte bestaat om het apparaat naar behoren te koelen. Rechtsboven het toetsenbord zit een ventilatie-opening en in de praktijk kwamen we erachter dat na lange gamesessie de bovenste rij keys behoorlijk heet kunnen worden. 

Wij hebben een maximale temperatuur geklokt van 95 graden, en het idee om een eitje te bakken kwam in ons voor, maar gelukkig daalde de temperatuur redelijk snel als we niet meer in-game zaten.

De Nvidia RTX 3060 had geen problemen met de meeste games die wij speelden. De nieuwe Eerste Wereldoorlog-shooter Isonzo draaide fantastisch op medium settings, en zelfs op de hoogste settings haalden we nog een respectabele 40/50 fps. Dit is niet heel veel natuurlijk, maar we hebben het wel over een spel waarin je met tientallen mensen tegelijkertijd speelt waar de bommen om je heen inslaan, en je vaak door wolken mosterdgas moet lopen. Niemand vindt dat leuk en dat zijn allemaal zaken die hel zijn voor een GPU.

De meeste andere AAA-titels draaiden ook fantastisch waaronder Wolfenstein II, Dark Souls 3, Overwatch en zelfs een klassieker, Age of Empires II: Definitive Edition. Op onze game naar keuze, Counter-Strike: Global Offensive, haalden we steevast 200 tot 300+ fps op de hoogste settings. Maar over het algemeen speel je deze games toch op de laagste settings als je een beetje competitief wilt zijn, en daar merkten we iets merkwaardigs op. Gevechten op lange afstanden verliepen zeer vloeiend, maar bij abrupte bewegingen van lichts naar rechts merkten we op dat de fps een dipje kreeg. Na deze ontdekking gingen we erop letten, en als je een air strafe doet (je springt, en draait je personage van links naar rechts, of vice versa) kan de fps wel eens met maar liefst 80 frames zakken. 

De fps herstelde zich zeer snel na zulke fratsen, maar we speelden op de laagst mogelijke settings vanwege de competitieve aard van het spelletje, en dan zijn framedrops niet welkom. Zeker omdat ASUS in hun marketing ook 'vloeiende prestaties voor esports' benoemt, kan dit een struikelblok zijn.

Als je zonder headset gamet, dan kan je slechtere laptops kiezen. Met de twee, door Dolby Atmos-aangedreven speakers, krijg je een vol geluid. Toch raden wij aan om altijd een headset te gebruiken als je het meeste wilt halen uit een game.

Prestaties: 4/5

ASUS TUF Dash F15 (2022) batterij

Gaminglaptops staan nooit bekend voor hun indrukwekkende batterijen, en je hoeft ook geen Chromebook-achtige resultaten te verwachten van de TUF Dash F15. Met een oplaadbeurt konden we gemiddeld vier uur door, maar dan hebben we het niet over gamen. Dit zijn minder intensieve werktaken zoals schrijven, video's kijken, vergaderingen, schrijven, en misschien een kort potje deathmatch in je pauze. Zonder oplader kom je echter niet gemakkelijk de dag door, dus zorg ervoor dat je het oplaadblok in je tas stopt voordat je weg gaat van huis.

Met de oplader heb je de laptop in ongeveer een uurtje helemaal vol. Je kan ook de Thunderbolt 4-poort gebruiken om je laptop op te leden. Daarmee is het mogelijk om via gespecialiseerde powerbanks je laptop van extra stroom te voorzien zodat je nog gewoon jouw werkverslag kan versturen, of de volgende bonfire in Dark Souls kan halen voordat je al je voortgang kwijt bent. 

Batterij score: 3,5/5

ASUS TUF Dash F15 (2022) software

We weet niet hoe het komt, maar in de eerste week dat we de ASUS TUF Dash F15 uittestten, had de gaminglaptop geen zin om mee te werken. Het begon toen we Counter-Strike: Global Offensive wilden spelen op een andere resolutie dan native, namelijk 4:3 stretched. Wellicht een aparte keuze voor een resolutie, maar in de wereld van esports (en dan vooral first-person shooters) is het heel gebruikelijk om hierop te spelen. De in-game models lijken dan iets breder en minder uitgezoomd waardoor het makkelijker voelt om moeilijke schoten te halen.

In de opties van Counter-Strike: Global Offensive selecteerden we de 4:3 resolutie en de laptop vond dat het wel genoeg was geweest en het scherm ging volledig op zwart. Het scherm ging niet uit, want we hoorden nog steeds het typische geklik als we met de muis over de opties gingen. Nadat we het spel geforceerd hadden afgesloten, bleef het met een zwart scherm opstarten totdat we het spel in de lanceeropties forceerden om de 16:9 aspect ratio te gebruiken.

Het vermoeden is dat de scaling niet werkte, maar tot onze verbazing konden we die optie nergens vinden. Normaliter bevindt die optie zich in het Nvidia-configuratiescherm, maar alleen de 3D-instellingen waren zichtbaar. Vanwege de twee grafische kaarten in de laptop, een voor alledaags gebruik en de RTX 3060 voor intensieve taken, zijn de opties verdeeld, en de Intel-opties voor de standaard grafische kaart tonen geen opties om de resolutie aan te passen aan het scherm. 

Na enig zoekwerk op het internet, bleek dat het mogelijk moet zijn om deze opties te ‘activeren’ als je de interne grafische kaart uitzet in de BIOS-instellingen, maar dat lijkt ons niet de bedoeling. 

Image 1 of 3

Nu we het toch over de BIOS hebben, de TUF Dash F15 heeft tot drie keer een poging gedaan om de BIOS te updaten. De eerste keer was tijdens een potje ranked Counter-Strike waardoor we uit het spel werden gegooid en geen mogelijkheid hadden om het 'verzoek' te weigeren. De laptop liep volledig vast tijdens de update waardoor we voor niets het potje moesten afbreken. De tweede keer was wederom tijdens een potje Counter-Strike, en weer hadden we geen mogelijkheid om de update uit te stellen. Een gaminglaptop zou nooit en te nimmer een update moeten uitvoeren die niet uit te stellen valt. Je zou maar een professionele speler zijn die in het midden zit van een kwalificatie en je laptop besluit om je BIOS te updaten.

De derde keer was een aantal dagen later. Hierna hebben we geen grote problemen meer gehad, en daarom gooien we het maar op 'opstartproblemen'. Op deze zaken na beschikt de ASUS over sterke software. Met behulp van de tool Armoury Crate heb je meteen een inzage in alle nuttige statistieken over je laptop. Zo kan je de temperatuur aflezen, hoeveel RAM en opslag gebruikt wordt, de ventilatorsnelheden inzien en je kan van GPU-modi wisselen. Zo is het mogelijk om de GPU in te stellen naar jouw wensen, waarbij de Ultimate-modus de maximale rekenkracht van de grafische kaart gebruikt om jouw games zo mooi en snel mogelijk te laten draaien. Armoury Crate is een fantastische tool waar sommige mensen uren in kunnen rondneuzen.

Software score: 3/5

Scorekaart

Moet je de ASUS TUF Dash F15 (2022) kopen?

Koop hem als...

Koop hem niet als...