Geen Windows, geen Linux, geen macOS: is er echt een desktop-besturingssysteem dat de moeite waard is om buiten de grote drie te gebruiken? We hebben die vraag geprobeerd te beantwoorden, en hoewel er hier geen definitieve antwoorden zijn - iedereen heeft immers een ander gebruiksmodel - hebben we tien duidelijke voorbeelden ontdekt die buiten de gebruikelijke grenzen vallen.
Er zijn afstammelingen van UNIX, OS/2, BeOS en DOS, en besturingssystemen die zich laten inspireren door platforms als AmigaOS en Windows NT. Onze lijst bevat zelfs een paar echte buitenstaanders, onafhankelijke besturingssystemen die vanaf de basis zijn gebouwd en die vooral dienen om te bewijzen hoe moeilijk het is om een volledig functionerend besturingssysteem te maken zonder dat er een groot aantal hersenen aan werkt.
Alles hier kan redelijk getest worden binnen een virtuele machine, dus als iets je interesseert, aarzel dan niet om het te downloaden en te proberen.
- Linux voorziet de meeste websiteproviders die er zijn. Bekijk zeker de beste webhosting-diensten die er vandaag zijn.
ArcaOS is een besturingssysteem dat gebaseerd is op de laatste IBM-versie voor OS/2. Terwijl OS/2 nauwelijks overleeft als legacy-systeem, zelfs na een tijdje verlengd te zijn als eComStation, wordt ArcaOS nog steeds actief ontwikkeld met Spaans- en Duitstalige edities die naar verwachting in de volgende update zullen worden uitgebracht.
ArcaOS bevat een robuust Unix-compatibiliteitssubsysteem, met een verscheidenheid aan geporteerde OSS Linux-apps en enkele stuurprogramma's, maar bevat nog steeds de OS/2 Workplace Shell.
ArcaOS is een 32-bits besturingssysteem dat draait op de x86-processorarchitectuur, en zou dus compatibel moeten zijn met een aantal bijzonder oude pc's. Hoewel het eigen bestandssysteem JFS is, kan het nog steeds werken met FAT12, FAT16, of FAT32 formaten.
Er zijn twee edities beschikbaar: Personal, dat voor 129 dollar per licentie wordt verkocht, en Commercial, dat voor 229 dollar per licentie wordt verkocht, hoewel er volumekortingen beschikbaar zijn. De persoonlijke uitgave omvat 6 maanden ondersteuning en onderhoud, terwijl de commerciële uitgave een jaar prioritaire ondersteuning en onderhoud omvat.
We zijn een beetje verdrietig dat BeOS niet van de grond is gekomen. Een stijlvol multitasking besturingssysteem dat een hele reeks functies introduceerde die Windows, Linux en macOS later voor zichzelf zouden overnemen. BeOS was een echte multimedia-innovator die de markt met een gejammer verliet toen zijn rechten in 2001 aan Palm werden verkocht.
Ondanks het feit dat BeOS een closed source is, leeft de geest van BeOS voort in de vorm van Haiku, een open source herimplementatie die direct na de dood van BeOS begon met de ontwikkeling ervan, en sindsdien ook echt is ontwikkeld.
Haiku is vanaf de basis gebouwd als open-sourcesoftware, maar ontworpen om achterwaarts compatibel te zijn met zijn klassieke voorganger. Haiku volgt de voorsprong van BeOS in zijn volledig modulaire ontwerp, waardoor verschillende onderdelen van het besturingssysteem tegelijkertijd kunnen worden ontwikkeld. Het zag voor het laatst een grote release meer dan drie jaar geleden, maar je kunt 's nachts builds uitproberen om de huidige ontwikkelingen uit te testen.
Het is de moeite waard om mee te spelen voor de netheid van het bureaublad, en er zijn werkende webbrowsers en mediaspelers, hoewel het nog steeds vrij experimenteel is en veel van de functies van BeOS nog niet volledig zijn gerealiseerd.
- Je kan Haiku hier downloaden
Linux is, zoals je wellicht weet, een herinterpretatie van UNIX. ReactOS doet hetzelfde voor de Windows NT-architectuur waarop alle moderne Windows-versies gebaseerd zijn. Het is volledig open source, zonder eigen Windows-code, maar ReactOS is ontworpen om compatibel te zijn (en in sommige gevallen is het er ook echt eentje) met Windows-drivers en -toepassingen.
Je prestaties kunnen variëren - het zal high-end games of software zeker niet leuk vinden, en ReactOS is nog niet helemaal op het niveau van Windows 10. Het is momenteel gericht op volledige compatibiliteit met Windows Server 2003.
Het loopt dus duidelijk een beetje achter, maar ReactOS heeft wel zijn toepassingen. Met delen van de bekende Windows-emulator Wine, draait het LibreOffice, Firefox, Opera en nog veel meer, en kan het zelfs (vroegere) commerciële toepassingen zoals Adobe Photoshop beheren.
Gezien het feit dat het gratis is, is het zeker de moeite waard om een test te doen om te zien of een van uw oudere bedrijfskritische applicaties compatibel zijn - het opzetten van werkstations zonder Windows licentie is een verleidelijk vooruitzicht, hoewel we niet kunnen instaan voor de weerstand tegen aanvallen....
- Je kan ReactOS hier downloaden
Een belachelijke hoeveelheid bedrijfssoftware vertrouwt op MS-DOS, zelfs tot op de dag van vandaag. We zien nog steeds op maat gemaakte, nieuw ontwikkelde tekst-mode apps die direct vanuit de shell draaien, waarschijnlijk omdat de complexiteit en de kans op een ramp die grafische interfaces toevoegen aan de mix niet het risico waard is in situaties die 100% uptime vereisen.
Die bedrijfskritische software mag dan wel vertrouwen op MS-DOS, maar het hoeft niet te weten dat je FreeDOS daadwerkelijk draait. Het is een volledig compatibele maar volledig vrije en open source remake van DOS die zo'n beetje alles aankan wat zijn voorganger kan doen. Dat betekent natuurlijk geen multitasking, geen beschermde modus, geen GUI, maar het zal je games draaien en kan zelfs Windows 3.1 beheren zolang je het in de standaardmodus draait.
Zoals je zou verwachten, is het geen statische recreatie van de laatste commerciële DOS release in 1995, en is het inderdaad niet statisch geweest sinds FreeDOS voor het eerst verscheen in 1998. In feite blijft FreeDOS actief in ontwikkeling, en biedt het een aantal geïntegreerde verbeteringen ten opzichte van zijn nogal archaïsche voorouder.
- Je kan FreeDOS hier downloaden
We spelen hier een beetje vals, aangezien Chrome OS is gebouwd op de Linux kernel, maar het zou jammer zijn om Google's besturingssysteem te negeren op een technisch aspect. Bovendien, bij het gebruik van Chrome OS draai je in wezen een uitgebreide versie van de Chrome browser en niets anders. Ja, je kunt naar een terminal gaan als je weet hoe, maar het bureaublad zelf is een pure HTML5-chaos.
Het getuigt van de maturiteit van het web. Er is weinig dat je niet kunt doen met Chrome OS, althans zolang je weet waar je online moet zoeken. En het is ook geen OS dat exclusief is voor Chromebooks - je kunt een versie van Chrome OS (de open source ontwikkeling van waaruit Google zijn definitieve code haalt) bouwen bovenop Ubuntu 14.4 en vervolgens installeren op je eigen hardware.
Als een van de meer professioneel samengestelde besturingssystemen op deze lijst, is Chrome OS goed voor een testje, en een solide keuze als je een laptop aan iemand geeft die waarschijnlijk een ander besturingssysteem kapot zal maken. Maar misschien is het een beetje beperkt voor productiegebruik.
- Je kan Chrome OS hier downloaden
Terwijl Linux een recreatie van UNIX is, is FreeBSD meer een voortzetting. Het werd in eerste instantie ontwikkeld door studenten die werken met een Research Unix bronlicentie van de Universiteit van Californië Berkeley - de 'BSD' bit staat voor Berkeley Software Distribution. De enige reden dat het niet BSD Unix heet, is dat vervelende handelsmerk en licentieprobleem.
Het besturingssysteem draait op zijn eigen kernel, en alle belangrijke onderdelen zijn ontwikkeld als onderdeel van één geheel. Linux, aan de andere kant, is slechts de kernel; de rest wordt geleverd door derden, dus het mist de algemene samenhang van BSD.
Dit is een zeer compleet en zeer betrouwbaar besturingssysteem, perfect voor zowel servertoepassingen als desktopgebruik. Dit gezegd zijnde, komt het standaard niet met een GUI - het X-window systeem is gelukkig eenvoudig te installeren, en er zijn ports van Linux window managers zoals Gnome en KDE beschikbaar.
Een laatste opmerking: BSD vormt de kern van misschien wel het meest gepolijste en stabiele desktop-besturingssysteem dat er in macOS bestaat, dus je weet dat je hier in goede handen bent.
- Je kan FreeBSD hier downloaden
SunOS van Sun Microsystems - dat zich ontwikkelde tot de omgedoopte Solaris - begon als een eigen UNIX-distributie die ontworpen was om Sun's SPARC-processoren te ondersteunen. Het hardwarebereik werd groter naarmate het groeide, en in 2005 bracht Sun de broncode uit in de vorm van OpenSolaris, wat leidde tot geavanceerde gemeenschapsontwikkeling. En toen kocht Oracle Sun het en hernoemde het besturingssysteem opnieuw tot Oracle Solaris, en besloot het om de broncode niet langer uit te brengen, waardoor de broncode opnieuw gesloten werd.
Dat is alleszins de korte versie, maar het is een goede verklaring voor wat Solaris precies biedt: lange ontwikkeling, een periode van gemeenschapsverbetering en de steun van een groot technologiebedrijf dat het perfect geschikt maakt voor systemen met een grote vraag en ondersteuningseisen. Je kunt het gratis downloaden en gebruiken, hoewel in de licentievoorwaarden staat dat je een support contract van Oracle nodig hebt als je het commercieel wilt gebruiken.
Solaris installeert standaard met een versie van het GNOME-bureaublad, en er is ingebouwde ondersteuning voor Linux-binaries als je deze verder wilt uitbreiden.
- Je kan Solaris hier downloaden
Of de extreme religieuze doctrine erachter je interesseert of niet, onze uiteindelijke selectie is een interessant voorbeeld van een volledig onafhankelijk, uniek besturingssysteem. Het is gemaakt en onderhouden met extreme toewijding door één man, Terry A. Davis, gedurende tien jaar.
TempleOS - volledig geprogrammeerd in Davis' eigen taal, met de uitstekende naam HolyC, die je ook gebruikt om te communiceren met de shell - omvat bewust geen netwerken en absoluut geen hardware-ondersteuning buiten datgene wat de kern van het pc-systeem vormt. Dus wat is het nut?
TempleOS is van de grond af aan gebouwd zonder vast te hangen aan bestaande besturingssystemen. Het hele ding is gehyperlinkt, wat betekent dat je snel naar de bron van een programma kunt graven, net zo gemakkelijk als je de afhankelijkheden ervan kunt vinden, en het is supersnel; er is geen paging, dus het hele besturingssysteem gaat binnen een seconde of twee aan de gang.
Het is onwaarschijnlijk dat je TempleOS kunt gebruiken voor alles wat solide is, en Davis' goed gedocumenteerde geestelijke gezondheidsproblemen hebben zijn reputatie in de gemeenschap niet geholpen. Maar het bevat een groot aantal interessante ideeën, met name de vervaging van de scheiding tussen document en programma, die van invloed kan zijn op meer traditionele besturingssystemen. Bekijk Davis' snelle rondleiding door het OS hieronder om meer in detail te zien waar het allemaal om draait.
- Klik hier voor de beste webdesignsoftware
