Pc-onderdelen zijn schaars op dit moment, maar leren hoe je een pc bouwt is absoluut de moeite waard. In deze gids leggen we uit hoe je van een stapel onderdelen, een krachtige pc maakt.
Het eerste wat je moet doen is onderzoeken welke onderdelen je nodig hebt. Je wil immers een pc bouwen die je met trots kan laten zien. Als je nog nooit een pc hebt gebouwd, kan het een eng zijn om voor het eerst te doen. Vooral omdat het redelijk wat werkt kost. Het is echter makkelijker dan je denkt.
- Wat is RAM en hoeveel heb je nodig?
- Beste grafische kaarten 2021: alle topklasse GPU's voor gaming
- Dit zijn de beste CPU's van Intel en AMD
Wat voor een pc heb je nodig?
In het dagelijks leven, is een pc bijna onmisbaar. Maar pc’s zijn in veel verschillende categorieën te krijgen. Dus het is belangrijk om te weten wat je nodig hebt, voordat je gaat bouwen.
Als je bijvoorbeeld een pc alleen gebruikt voor kantoortaken, zoals tekstverwerken en browsen, heb je geen luxe machine nodig. De meeste mensen die een eigen machine bouwen, zijn waarschijnlijk de meer enthousiaste gebruikers, zoals gamers.
Een goede pc bouwen met de beste onderdelen is zo gedaan, maar daar hangt ook een behoorlijk prijskaartje aan. Gelukkig zijn er ook opties voor mensen met een beperkt budget, mits je de juiste onderdelen kunt vinden. Voordat je begint met het aanschaffen van onderdelen, bedenk even wat je met je pc wil doen. We hebben hier een handige gids waarin alle pc-onderdelen uitgelegd staan.
Gereedschap
Het enige wat je nodig hebt om een pc te bouwen is een kruiskopschroevendraaier, maar met wat meer gereedschap maak je de ervaring een stuk beter. Een pincet is bijvoorbeeld handig om schroeven in moeilijke plaatsen te krijgen.
Voor het organiseren van de kabels zijn kabelbinders of tie wraps ideaal. Soms hoef je ze niet eens te kopen. Sommige onderdelen worden met kabelbinders geleverd. Hou ook een schaar bij de hand om ze af te knippen, indien nodig.
Wanneer je werkt met elektrische apparaten, is het handig om een antistatische armband om te doen. Waarschijnlijk kun je niet genoeg statische elektriciteit afgeven om de componenten te beschadigen, dus het is geen must-have. Tenzij je de hele dag op tapijt rondrent.
Een ruime werkplek, zoals een grote tafel, is heel belangrijk. Tijdens het bouwen moet je de pc regelmatig kantelen, optillen of verplaatsen. Daar heb je genoeg ruimte voor nodig. Daarnaast heb je een plek nodig voor schroeven en andere kleine onderdelen. Een magnetische schroevenhouder is heel handig hiervoor.
Om te testen of je pc werkt, heb je een muis, toetsenbord en monitor nodig. Zorg dat je deze in de buurt hebt staan. Ook een beschikbare internetverbinding en een stopcontact voor je pc zijn nodig om te controleren of alles werkt.
Daarnaast is het handig om een USB-stick bij de hand te houden. Deze kun je gebruiken om Windows mee te installeren en eventueel de BIOS van je moederbord te updaten als dat nodig is.
Stap voor stap
1. Kast openen
Het eerste wat je wil doen is het openmaken van de pc-behuizing, zo ver als dat kan. Dus de zijpanelen eraf halen en mogelijk het paneel aan de voorkant, als dat mogelijk is. Zorg ervoor dat je de schroeven goed bewaart. Raadpleeg altijd de handleiding van de pc-kast voor tips en bouw-instructies. Elke behuizing is immers anders.
2. Ventilatoren
Als je extra pc-ventilatoren hebt gekocht, is dit het moment waar je ze installeert. Probeer de koeling te balanceren. Zorg ervoor dat je ventilatoren hebt die lucht naar binnen trekken en ventilatoren die lucht naar buiten duwen. Meestal staat de luchtrichting aangegeven op de ventilatoren.
Twee ventilatoren om lucht in te nemen en eentje om het weg te duwen, is meestal voldoende. Een pc-behuizing vaste plekken om de ventilatoren vast te schroeven.
3. CPU
Het is verstandig om zo veel mogelijk onderdelen op je moederbord te installeren voordat je deze in de kast plaatst. Het eerste onderdeel, is de CPU.
Op je moederbord zit een socket waar de CPU in geplaatst moet worden. Hier zit een metalen hendel naast. Haal de hendel voorzichtig opzij en omhoog. Dan opent het socket. Bij Intel-processoren zit er een metalen houder op het socket. Als deze omhoog is kun je de CPU eronder plaatsen. Op de processor zit een goudkleurig driehoekje. Ook op de socket zit een driehoek. Bij het plaatsen van de CPU moeten de driehoeken dezelfde kant op wijzen.
Nu kun je de houder voorzichtig naar beneden doen. Daarna plaats je de hendel terug in zijn originele positie. Als er een plastic dekseltje op het socket zat, hoef je deze niet terug te plaatsen. Bij een AMD-processor is het installeren iets makkelijker. AMD-sockets hebben geen houder, alleen een metalen hendel die je omhoog moet zetten voordat je de CPU plaatst. Daarna doe je de hendel weer naar beneden en zit de processor vanzelf vast. Ook hier moet je op de gouden driehoekjes letten.
Het is wel belangrijk om bij AMD-processoren extra voorzichtig te werk te gaan. Op de CPU zitten namelijk pinnen die voorzichtig in het socket moeten vallen. Als deze pinnen beschadigd raken of loskomen, werkt de processor niet meer. Neem rustig je tijd om de driehoekjes uit te lijnen en de processor voorzichtig te plaatsen.
4. RAM
De volgende stap is het plaatsen van de RAM. Dit is vrij eenvoudig. Aan het uiteinde van de RAM-slots zitten plastic hengsels, klik deze open. Nu kun je de RAM plaatsen. Onderaan de modules zit een inkeping, voordat je de RAM-sticks plaatst, controleer of deze inkeping overeenkomt met inkeping in het RAM-slot. Daarna plaats je de module. Druk deze aan beide zijdes naar beneden tot je een klik hoort. Het plastic hengsel zou vanzelf terug op zijn oude plaats moeten schieten. Dan zit de RAM goed vast.
Als je twee RAM-modules gebruikt, plaatst deze dan in het tweede en vierde RAM-slot, geteld vanaf het CPU-socket. Dan maak je gebruik van een Dual Channel-configuratie, wat voor optimale prestaties zorgt.
5. Koeling
De CPU-koeler is een lastig component om te installeren. Waterkoelers en luchtkoelers hebben namelijk andere installatiemethodes. Het eerste wat je moet doen is in de handleiding van jouw koeler kijken voor uitleg.
Veel luchtkoelers gebruiken een plaat die je aan de achterkant van het moederbord moet installeren. De exacte instructies staan in de bijbehorende handleiding. Meestal is het niet moeilijker dan de achterplaat in de juiste positie plaatsen en vastmaken met vier schroeven.
Dan komt de koelpasta. Sommige koelers, met name waterkoelers, komen met een laagje koelpasta al aangebracht op de koeler. Als dit zo is, kun je de koeler gelijk bevestigen aan het CPU-socket. Let wel op dat je eventuele plastic beschermlagen weghaalt. Je wil geen gesmolten plastic in jouw systeem hebben. Als je zelf koelpasta moet aanbrengen, is dat zo gedaan. Pak de bijgeleverde tube en spuit een kleine hoeveelheid midden op de CPU, ongeveer ter grootte van een erwt. Dit hoef je niet uit te spreiden, als je de koeler plaatst zorgt de druk ervoor dat de koelpasta zichzelf verspreid.
Als je gebruik maakt van een luchtkoeler, plaats deze nu. De metalen koeler bevestig je, zonder de ventilator erop, op de achterplaat. Let goed op de oriëntatie van de koeler. Je wil hem zo plaatsen dat de ventilator ruimte heeft om frisse lucht naar de koeler te trekken. Meestal doe je dit door de ventilator richting de voorkant van de kast te plaatsen. Als je de ventilator op de koeler monteert, plug deze dan gelijk in op de CPU-fan-connector op het moederbord. Waar deze zit, staat in de handleiding van het moederbord.
Waterkoelers volgen een vergelijkbaar proces, maar het vergt wat meer voorbereiding. Hierbij moet je namelijk ook een radiator op je pc-behuizing aansluiten, en daarop de ventilatoren. Je kan het beste eerst de radiator aansluiten in de kast, en dan de koeler op de CPU plaatsen nadat je het moederbord in de kast hebt vastgeschroefd. Hoe je het moederbord plaatst, leggen we uit in een latere stap.
6. M.2-opslag
Als je gebruik maakt van een NVMe-SSD, die je in het M.2-slot op je moederbord plaatst, kun je dit nu doen. Dit is een simpel proces. Je schuift de module schuin in het slot, met een hoek van grofweg 45 graden naar boven. Als deze erin zit, gebruik je een schroef om de SSD naar beneden te duwen en vast te zetten. Het M.2-slot en het bijbehorende schroefgat zitten op en verhoging, waardoor de SDD niet in contact komt met je moederbord.
7. Moederbord
Wanneer dit allemaal klaar is, is het tijd om het moederbord in de kast te plaatsen. Maar eerst moet je een aantal zaken controleren. Kijk in de pc-kast of er cilinders zijn geplaatst voor de schroeven van het moederbord. Je moederbord moet namelijk niet direct op de kast geplaatst worden, maar met afstandhouders ertussen. Controleer of de cilinders in de kast overeenkomen met de schroefgaten op jouw moederbord. Als dit niet zo is, kun je ze eruit draaien en verplaatsen.
Nu kun je de moederbord in de kast plaatsen. Dit doe je door de kast plat te leggen en het moederbord er voorzichtig in te laten zakken. Gebruik de cilinders van de schroeven om de juiste positie te bepalen. Daarnaast zit er op de achterkant van je kast een opening, waar het zogenoemde I/O-schild van je moederbord in moet. Dit is waar onder andere de USB-poorten zitten. Soms zit het I/O-schild bevestigd aan je moederbord, maar soms ook niet. Als dat het geval is, moet je het losse schild in de kast plaatsen voordat je het moederbord erin zet. Je kan het schild ook gebruiken om de positie van je moederbord te oriënteren.
Als je het moederbord hebt geplaatst, controleer dan of alles goed is. Kijk of je bij alle schroefgaten kan en of het I/O-shield goed zit. Als alles klopt, kun je het moederbord vastmaken met de bijgeleverde schroeven.
Gebruik je geen M.2-SSD? Dan is dit de fase waar je de opslag installeert. Elke pc-kast heeft compartimenten voor SSD’s en HDD’s. Aansluiten is niet moeilijker dan de harde schrijf in het compartiment plaatsen, en met schroeven vastmaken. Let goed op dat de aansluitingen van je harde schijf nog bereikbaar zijn. Met een SATA-kabel sluit je de harde schijf aan op je moederbord. Sommige harde schijven hebben ook een stroomvoorziening van je voeding nodig. Hier is een aparte kabel voor, sluit deze ook aan.
8. Voeding
Nu is het tijd voor je voeding, ook PSU genoemd. Als je een modulaire PSU gebruikt, waarbij je de kabels los kunt maken, bekijk dan van te voren welke kabels je nodig hebt.
De meeste pc-kasten hebben een aangewezen locatie waar de voeding moet. Dit is doorgaans in de hoek aan de onderkant. Schuif de PSU hierin en bevestig deze met de bijgeleverde schroeven. Dit kan gemakkelijk vanaf de achterkant van jouw kast. Hou de PSU vast met je andere hand terwijl je hem vastschroeft, zodat hij op de juiste plek blijft zitten.
Op de PSU zit een ventilator. Het is verstandig om deze naar buiten te richten. Als je voeding in de onderkant van je kast zit, richt dan de ventilator naar de opening onderin je kast, zodat deze frisse lucht kan aantrekken.
9. Knoppen
Nu kun je de knoppen van je kast op je moederbord aansluiten. Anders kun je de pc immers niet aanzetten. Soms is dit een kabelblok die je onderin je moederbord inplugt, meestal aan de rechterkant. Als je pech hebt, is het geen kabelblok, maar een setje kleine kabels die je één-voor-één moet inpluggen.
Als dit het geval is, pak dan de handleiding van je moederbord erbij. Daarin staat uitgelegd welke kabel bij welke pin hoort. Sluit deze kabels voorzichtig aan, zonder de pinnen te buigen. Dit is ook een goed moment om USB-kabels van je pc-kast aan te sluiten op je moederbord. Deze hangen aan de binnenkant van je kast. Meestal zitten de aansluitingen hiervoor in de buurt van de aansluiting voor de knoppen, waar je zojuist mee gewerkt hebt. Op de kabel staat aangegeven of het een USB 2.0- of 3.0-aansluiting is.
10. Kabelmanagement
Hier komt het meest frustrerende gedeelte van een pc-bouwen: kabelmanagement. Toch is het belangrijk om wat tijd in te steken. Slecht georganiseerde kabels kunnen namelijk een obstructie vormen voor de luchtstroom in jouw systeem, waardoor hij heter wordt en slechter presteert. Daarnaast kan slechte kabelmanagement zorgen voor kortsluiting. Volg deze tips om ervoor te zorgen dat jouw systeem deze problemen niet krijgt.
Er zitten twee panelen aan de zijkanten van jouw pc-kast. Zet je pc rechtop en open het paneel achter je moederbord. Hier zit ruimte om jouw kabels discreet weg te werken. Probeer, indien mogelijk, zo veel mogelijk kabels door deze ruimte te leggen. Aan de andere kant van de kast zitten gaten waar je de kabels doorheen kunt trekken zodat je ze kan aansluiten op je moederbord. Op deze manier kun je bijvoorbeeld een kabel van je voeding, discreet achter je moederbord langs halen en vervolgens terug naar de voorzijde trekken om hem in te pluggen in je moederbord. Gebruik deze openingen om alle kabels achterlangs te halen.
De eerste kabel om in te pluggen is de CPU-stroomkabel. Deze heeft 8-pins en sluit je aan in het slot aan de bovenkant van het moederbord. Trek de kabel niet over je moederbord heen, maar achterlangs via de achterkant van het chassis. Hetzelfde geldt voor de 24-pins-stroomkabel die je ook op het moederbord moet aansluiten. Dit is een brede kabel die je doorgaans aan de rechterzijde van het moederbord inplugt.
Daarna is het tijd voor de SATA-kabels. Deze voorzien de harde schijven van stroom. Sluit deze kabels aan van de PSU op de harde schijven. Dit is een goed moment om gelijk de data-kabels van de harde schijven op het moederbord aan te sluiten. Als laatste heb je nog de PCIe-stroomkabel die van je voeding naar je videokaart gaat. De videokaart zit er in deze fase nog niet in, maar je kan alvast de kabel achterlangs trekken en klaarleggen.
11. Videokaart
Nu deze kabel klaarligt, is het tijd voor de videokaart, het laatste stukje van de puzzel.
Neem even een kijkje bij je moederbord en zoek het PCIe-slot wat het dichtstbij je processor zit. Het PCIe-slot is makkelijk te herkennen. Het lijkt op een RAM-slot, maar dan groter. Ook hier zit een plastic hengsel aan. Als je deze hebt gevonden, kun je nog niet gelijk de videokaart installeren. Kijk eerst aan de achterkant van de kast. Hier zitten waarschijnlijk beschermingsplaten die je eerst weg moet halen. Gebruik je videokaart om te bekijken welke beschermplaten in de weg zitten, vervolgens haal je die van de achterkant van je kast af door ze los te schroeven. Bij sommige kasten zijn deze platen van metaal gemaakt en kun je ze niet terugzetten als je ze eraf hebt gebroken. Dit is geen probleem, ze moeten weg om ruimte te maken voor de videokaart.
Haal nu je videokaart uit de beschermhoes en plaats hem in het PCIe-slot. Net zoals bij een RAM-slot moet je eerst het plastic hengsel openen. Duw de videokaart voorzichtig in het slot tot je een klik hoort. Daarna schroef je de videokaart vast, op de plek waar je de beschermplaten van je kast hebt verwijderd. Nu is je pc bijna klaar.
12. BIOS
Wacht nog even met het terugplaatsen van de panelen tot je alles hebt getest. Als eerste moet je controleren of alles wel goed werkt. Sluit een stroomkabel, muis, toetsenbord en display aan op je pc. Let erop dat je het display aansluit op de HDMI of DisplayPort-ingang van je videokaart, niet die van je moederbord.
Zet je pc aan en klik regelmatig op de Delete-knop. Dit is hoe je de BIOS opent. Bij sommige moederborden is het F12 in plaats van Delete. De BIOS is een overzicht van de instellingen van je moederbord. Hier kun je controleren of alle onderdelen worden herkend. Check of je RAM en harde schijf worden gevonden. Ook kun je hier even kijken of de temperatuur een beetje klopt. Als de CPU rond de 30 tot 45 graden zit, is dat prima. Als hij heter is dan dat, controleer dan of je koeler goed aangesloten zit. Als je systeem je RAM of harde schijven niet herkent, check dan of deze wel goed aangesloten zitten.
Als alles lijkt te kloppen, sla de instellingen op en sluit je pc af. Ging je pc niet aan bij deze stap? Controleer dan de kabels en of je RAM goed in de slots zit. Ook kan het zijn dat de kabel naar je aan-uitknop niet op de juiste pin zit.
13. Opruimen
Nu we weten dat alles werkt, haal de stroomkabel uit je pc en breng hem terug naar je werkplek. Dit is een goed moment om alle kabels goed weg te stoppen. Hier kun je kabelbinders of tie wraps gebruiken om alles netjes vast te maken.
Als alle kabels goed weggestopt zijn en je pc er netjes uitziet, kun je de panelen erop zetten. Nu is het tijd voor de laatste stappen.
14. Windows
Om je pc te kunnen gebruiken, is een besturingssysteem nodig. Windows is een logische keuze bij een zelfgebouwd systeem.
De makkelijkste manier om Windows te installeren is via een USB-stick. Hier kun je het Windows 10-hulpprogramma op downloaden. Hoe dit moet, staat uitgelegd op de website van Microsoft.
Als je dit hebt gedaan, steek dan de USB-stick in jouw pc. Zet je systeem aan en ga naar de BIOS. Daar kun je de optie aan te vinken om op te starten vanaf een USB-apparaat. Activeer deze optie en start je pc opnieuw op. Dan kun je door het installatieproces van Windows gaan.
15. Desktoponderhoud
Nu kun je eindelijk aan de slag met jouw nieuwe pc. Maar er zijn nog een aantal kleine dingetjes om even te controleren. Het is verstandig om gelijk alle drivers te updaten van je moederbord en videokaart.
Dit doe je door naar de websites van de fabrikanten te gaan. Daar staat meestal een tabblad met downloads. Als de nieuwste drivers geïnstalleerd zijn kun je echt beginnen. Alle programma’s die je wil gebruiken installeren, is nogal wat gedoe. Ninite is een programma wat je helpt om alles in één keer te installeren. Als dit hele proces klaar is, is het tijd om te ontspannen en te genieten van je nieuwe battlestation.
