Het moeilijkste aan een pc maken, is niet het bouwen zelf. Het meest frustrerende onderdeel is een goede lijst samenstellen met welke onderdelen je nodig hebt. In de pc-wereld barst het van de merken en vakjargon waar je een weg door moet vinden.
De juiste grafische kaart, processor of RAM vinden is niet makkelijk. Vooral niet als je rekening moet houden met een budget. Maar wij zijn er om te helpen.
Een beetje voorbereiding maakt de bouw-ervaring stukken beter. In deze gids laten we zien waar je moet beginnen met je planning en onderzoek om de juiste onderdelen te vinden. Ook leggen we uit wat de onderdelen doen en waarom het de moeite waard kan zijn om er extra geld aan uit te geven, of juist niet.
- We hebben de beste routers van 2021 op een rij gezet
Budget
Een goed pc-bouwproject begint met twee dingen: een budget en ambitie. Het budget spreekt voor zich, bedenk van te voren hoeveel geld je aan jouw nieuwe pc wilt uitgeven. Ambitie is belangrijk, omdat je moet bedenken waar je jouw nieuwe pc voor gaat gebruiken.
Met 4.000 euro op zak kun je een absoluut beest van een gaming-pc maken, maar zelfs met 800 euro kun je een eind komen. Het is belangrijk om af te wegen in welke onderdelen je gaat investeren.
Wil je een krachtige gaming-pc maken? Of misschien een media-pc voor in een thuisbioscoop? Of ben je een creatieveling die graag video's bewerkt? Voor verschillende doeleinden, heb je verschillende prioriteiten nodig.
De meeste fatsoenlijke pc’s kunnen al deze taken aan. Maar door je te focussen op de juiste onderdelen, kun je geld besparen op de minder belangrijke zaken.
Als je weet wat je budget is, en wat je met je pc wilt doen, is het tijd om onderdelen uit te kiezen. De eerste keuze is of je voor een Intel- of AMD-systeem gaat.
Processor
Het belangrijkste onderdeel van elke pc, en de eerste die je moet kiezen, is de processor. Deze wordt ook CPU (central-processing unit) genoemd. De twee grootste CPU-makers zijn Intel en AMD. Niet elke processor past in elk moederbord, dus welke je kiest heeft invloed op de rest van je onderdelen.
Beide chipmakers hebben een goedkope optie op de markt. Deze zijn ideaal als je niet meer doet dan browsen of video’s kijken. Bij Intel zijn dit de Pentium- en Celeron-reeksen, bij AMD is dit de Athlon-serie. Ben je van plan om wat meer te multitasken en te gamen? Dan ga je een stap omhoog naar de Intel Core en AMD Ryzen-processoren. Voor de echte multimedia-professionals heb je nog de hoogste graad aan CPU’s: Intel Core X en AMD Ryzen Threadripper. Deze zijn weggelegd voor video-producenten, game-streamers en 3D-artiesten.
De meest gangbare chips voor middenklasse gaming-pc’s zijn de Core i5 en Ryzen 5000-CPU’s. Moderne games draaien prima op deze processoren. Daarnaast zijn ze ook geschikt voor multitasking en taken als foto- en videobewerking. Sommige nieuwe games vragen wat meer van een CPU, maar over het algemeen zul je goed zitten met eentje uit deze reeksen.
Als het om processoren gaat spande Intel een lange tijd de kroon, maar inmiddels is AMD terug in het gevecht. Beide bedrijven produceren kwalitatieve CPU’s in verschillende prijscategorieën. Voor welk team je gaat, maakt niet uit. Intel was lang de kampioen als het om prestaties gaat, AMD staat bekend om een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.
De nieuwste processoren in de middenklasse van deze makers zijn de Intel Core i5-12600K en de AMD Ryzen 5600X. Dit zijn beide hexacore-CPU’s, wat wil zeggen dat ze zes processorkernen hebben. Het aantal kernen heeft invloed op hoeveel taken een pc tegelijk kan doen. Meer kernen zorgt voor betere multitasking, maar ook voor een hogere prijs. Vind je multitasking belangrijk, maar moet je op de centen letten? Bij sommige verkopers kun je oudere modellen kopen. Denk hierbij aan de Ryzen 3600X en de Core i5-9600. Deze zijn nog steeds zeer geschikt voor gaming en multitasken, maar mogelijk krijgen ze na een tijdje geen updates en ondersteuning meer.
Moederbord
Een goede CPU heeft een goed moederbord nodig. Dit is het geraamte wat alles in jouw pc met elkaar verbindt. Welk moederbord je moet kiezen, is nogal ingewikkeld. Je moet nadenken over het formaat, de functies en welke processor erin kan. Laten we bij het begin beginnen: het formaat.
ATX, ITX, uATX, deze termen lijken nogal cryptisch, maar ze staan bij elk moederbord genoteerd. Dit zijn benamingen voor het formaat van een moederbord. Verreweg de meeste moederborden zijn ATX of uATX. ATX is het standaardformaat. Hierop vind je alle belangrijke functies, maar je hebt een grote kast nodig om hem in te plaatsen. Een uATX-moederbord is kleiner en heeft daardoor minder opties. Meestal lever je dan een PCIe-poort (waar je een GPU of uitbreidingskaarten op aansluit) in.
Dan komen de volgende ingewikkelde termen, zoals B550, Z590 of X570. Dit zijn de chipsets van de moederborden. Deze bepalen welke processor erin past, want niet elke processor kan zomaar in elk bord. Een Ryzen 5000-serie CPU, moet bijvoorbeeld in een X570- of B550-moederbord. Lees daarom goed de omschrijving van de moederborden om te kijken of hij compatibiliteit heeft met de processor die je hebt gekozen. Twee veelvoorkomende types zijn Z590-borden voor nieuwe Intel Core-CPU’s en B550-borden voor AMD Ryzen 5000-chips.
Ook RAM heeft een bepaalde vorm, die niet in ieder moederbord past. De meeste moderne moederborden ondersteunen DDR4-RAM, maar de opvolger, DDR5, is onderweg. Controleer welke RAM-categorie geschikt is voor jouw moederbord.
Het laatste waar je naar moet kijken bij een moederbord is functionaliteit. Behoefte aan Wifi of Bluetooth? Sommige moederborden ondersteunen dit, waardoor je geen aparte uitbreidingskaarten hoeft te kopen.
Grafische kaart
Dit is een must-have voor iedere gaming-pc. Je grafische kaart bepaalt de visuele mogelijkheden van jouw systeem. Ze worden ook videokaart of GPU (graphics processing unit) genoemd. Een fatsoenlijke media-, gaming- of productie-pc heeft een videokaart nodig.
Dit is waarschijnlijk het duurste onderdeel. Door het wereldwijde chiptekort is de prijs van GPU’s de lucht in geschoten. De nieuwe GeForce RTX 3000-reeks van Nvidia biedt fantastische kwaliteit, maar op dit moment zijn ze niet voor de richtprijs te krijgen. Bereid je voor om een groot deel van je budget aan een videokaart te besteden.
De twee grote spelers, als het om videokaarten gaat, zijn Nvidia en AMD. Voor welk merk je gaat, zal afhankelijk zijn van het aanbod. De Nvidia GeForce GTX 1660 is een prima kaart waarmee je moderne games kunt spelen. Deze kost rond de 600 euro. Voor ongeveer 100 euro meer, kun je de AMD Radeon 6600 krijgen. Dit is een nieuwere GPU. Als je wil gamen in 4K, of op een hele hoge framerate, moet je investeren in een krachtiger model. Deze prijzen lopen snel op, dus doe uitgebreid onderzoek en zoek naar goede deals.
Geheugen
Wanneer je aan geheugen denkt, schiet misschien als eerst je harde schijf binnen. Een nog belangrijkere vorm van geheugen in een pc, is RAM (random-access memory). RAM is het korte termijngeheugen van jouw systeem. Hierop wordt een beperkte hoeveelheid informatie voor een korte tijd opgeslagen, zodat je er snel bij kan. Alle data op een pc gaat door de RAM heen.
Om goed te kunnen multitasken, is RAM ontzettend belangrijk. Bij het uitzoeken van het geheugen, kun je capaciteit of snelheid afwegen. Wat ons betreft is capaciteit iets belangrijker, zodat je tientallen Google Chrome-tabbladen, Discord en jouw favoriete game allemaal tegelijk open kan laten staan.
Voor simpele games en licht werk is 8GB aan RAM genoeg, toch bevelen we aan om voor minimaal 16GB te gaan. Dat maakt je systeem geschikt voor zwaardere games en foto- en videobewerking.
Er zijn verschillende geheugenmerken op de markt die allemaal een prima prijs-kwaliteitverhouding hebben. Denk aan Corsair, HyperX en G.Skill. Voor welk merk je gaat, maakt niet uit. Zo lang het maar een type geheugen is die in jouw moederbord past, waarschijnlijk DDR4. Met minimaal 16GB aan RAM met een snelheid van ongeveer 3.200 MHz zit je de komende jaren goed.
Snelle RAM kan zorgen voor betere prestaties. Over het algemeen profiteren Intel-CPU’s niet zo veel van snel geheugen. AMD-processoren daarentegen wel. Als je ruimte hebt in jouw budget, kun je voor snellere RAM gaan. Zorg wel dat je van te voren je moederbord controleert. Goedkopere moederborden ondersteunen soms geen hoge RAM-snelheden. 4.000 MHz-RAM in een moederbord stoppen die maar 3.000MHz aankan, is zonde van het geld.
Opslag
Als RAM het korte termijngeheugen van een pc is, is de opslag het lange termijngeheugen. Dit is waar al jouw data opgeslagen is. Waarschijnlijk weet je al een beetje hoe geheugencapaciteit werkt. Jouw smartphone, laptop, console of laptop hebben allemaal een bepaalde hoeveelheid opslag.
Ook opslag is te krijgen in verschillende soorten, groottes en snelheden. De twee belangrijkste types zijn SSD (solid state drive) en HDD (hard-disk drive). HDD’s zijn voor een lage prijs beschikbaar in enorme capaciteiten. Deze zijn ideaal voor het opslaan van games, films of andere grote bestanden. SSD’s daarentegen zijn duurder, maar een stuk sneller.
Ook in de wereld van SSD’s is onderscheid te maken tussen SATA-SSD’s en NVMe-SSD’s. De SATA-variant is met een kabel aangesloten op het moederbord, terwijl NVMe-SSD’s direct in het moederbord worden ingeplugd. De laatstgenoemde is de snelste van de twee, maar ook de duurste.
De snelheid van de opslag heeft invloed op de prestaties van een pc, denk aan de opstartsnelheid. Een efficiënte manier om een snelle game-pc te maken met veel opslag, is door twee schijven te gebruiken. Een SATA-SSD van 256GB om je besturingssysteem op te installeren, zodat je pc snel opstart, en een 1TB of 2TB HDD voor je games.
Voeding
Een betrouwbare voeding is het volgende onderdeel om naar te zoeken. Alle onderdelen hebben immers stroom nodig. Een slechte PSU (power supply unit) kan drastische gevolgen hebben voor je pc.
Ook een voeding heeft een bepaalde capaciteit: het aantal watt (W) wat hij ondersteunt. Voor een PC met een videokaart en redelijk krachtige processor zul je op zijn minst een 650W PSU nodig hebben. Heb je een moderne GPU, zoals eentje uit de RTX 3000-reeks, dan is het geen overbodige luxe om voor 750W of 850W te gaan. Als je van plan bent om te overclocken of meerdere videokaarten te combineren, heb je waarschijnlijk nog meer kracht nodig.
Als je niet zeker weet of je voeding genoeg kracht kan leveren, controleer dit dan met een online tool zoals PCPartPicker. Hier kun je jouw onderdelen invoeren en vervolgens geeft de website aan hoeveel watt je systeem nodig heeft.
Ook kun je kiezen tussen modulaire en niet-modulaire voedingen. Het verschil is simpel. Een modulaire voeding heeft kabels die je los kan koppelen, waardoor er minder kabels in jouw systeem hangen. Een niet-modulaire heeft vastgemaakte kabels die je niet kan verwijderen. De modulaire-optie is duurder, maar houdt je pc beter georganiseerd.
Hiernaast hebben PSU’s nog een veiligheids- en efficiëntiekenmerk. Dit is vaak af te lezen aan een sticker waar ’80 Plus Gold’, ’80 Plus Platinum’ of iets vergelijkbaars op staat. Dit kenmerk wil zeggen dat de voeding aan bepaalde efficiëntie-eisen voldoet. Goedkopere PSU’s hebben vaak een lagere beoordeling, zoals 80 Plus Bronze, of helemaal geen beoordeling.
Ga hier niet voor de goedkoopste route. Als een slechte PSU kapot gaat, kan deze kortsluiting veroorzaken en je andere onderdelen slopen.
Behuizing
Een behuizing moet niet alleen mooi zijn, maar ook functioneel. Goede pc-kasten hebben ruimte voor kabelmanagement en ventilatie. Welke kast je kiest, is afhankelijk van de grootte van je moederbord. Zoek er eentje uit waar alles in past.
Je behuizing is niet het duurste onderdeel van je pc. Sterker nog, dit is waar je wat geld kan besparen. Maar dan maak je het bouwen waarschijnlijk een stuk moeilijker voor jezelf. Daarnaast moet je er elke dag naar kijken, maar als je ermee kan leven dat het niet de mooiste machine is, hoeft dit geen fortuin te kosten.
CPU-koeling
Om te zorgen dat jouw processor niet oververhit, heb je een goede koeler nodig. Er zijn hier twee belangrijke categorieën: luchtkoeling en waterkoeling.
Luchtkoelers gebruiken ventilatoren om frisse lucht door een metalen koellichaam te blazen, waardoor de hitte van jouw CPU weg kan. Deze zijn over het algemeen vrij betaalbaar en makkelijk te installeren, maar wat minder mooi en niet zo stabiel.
Waterkoelers houden jouw CPU koel door de hitte af te voeren via koelvloeistof en een radiator. Deze zijn moeilijker te installeren, maar een stuk stabieler. Ook maken ze vaak minder herrie. Dit is de duurdere, maar meer stijlvolle optie.
Welke van de twee opties, lucht of water, betere koelprestaties levert, is een discussiepunt. Waterkoeling lijkt hier een klein voordeel te hebben, maar luchtkoelers worden steeds groter en efficiënter. Uiteindelijk hangt het af van je budget. Als je genoeg te besteden hebt, kun je voor een grote waterkoeler gaan. Luchtkoelers zijn goede opties om wat geld te besparen. Als je niet van plan bent om jouw systeem te overclocken, is een degelijke luchtkoeler meer dan genoeg.
Sommige CPU’s, zoals de AMD Ryzen 5600X, worden geleverd met een koeler. Meestal zijn meegeleverde koelers niet geweldig, maar ze doen wat ze moeten doen. Een prima optie als je weinig ruimte meer in je budget hebt.
Bij het kopen van een koeler moet je controleren of deze op je moederbord past. De meeste moderne koelers komen met genoeg accessoires om hem op vrijwel ieder moederbord aan te sluiten. Daarnaast is het ook belangrijk om te checken of jouw koeler wel in de behuizing past. Als je voor een kleine uATX-kast gaat, is een gigantische waterkoeler misschien geen goed idee.
De volgende stap
Hopelijk heb je nu een beter beeld van wat de pc-onderdelen doen en waar je op moet letten als je ze gaat kopen. Nu komt de volgende stap: de pc in elkaar zetten. Lees daarvoor onze gids waar het stap-voor-stap wordt uitgelegd.
