Intel Core i7-13700K review

Intel Core i7-13700K: Review in een notendop

De Intel Core i9-13900K wordt over het algemeen het meeste geprezen binnen de techwereld, maar de Intel Core i7-13700K vormt echt de basis van het succes van Intel Raptor Lake en het is ook niet zo moeilijk om te zien waarom. 

Ten eerste biedt de Intel Core i7-13700K, net als de rest van de Raptor Lake-chips die tijdens de lancering uitkwamen, erg veel veelzijdigheid op het gebied van ondersteuning  voor hardware. Zo kan je bijvoorbeeld gewoon DDR4 RAM blijven gebruiken, in tegenstelling tot bij de AMD Zen 4-processors, die je forceren om duurder werkgeheugen aan te schaffen en je oude werkgeheugen (hopelijk niet op de e-waste-stapel) weg te gooien. 

Net als de twee andere Raptor Lake-chips, die tijdens de oorspronkelijke lancering uitkwamen, vereist de i7-13700K ook erg veel stroom. Het is nog niet zo belachelijk als bij de i9-13900K, maar het kost zeker wel wat energie om de i7-13700K te gebruiken. 

Daar komt dan ook het probleem van verhitting van de chip bij kijken. Intel-chips worden hebben sinds de lancering van Alder Lake in 2021 al last van dit probleem waarbij ze erg heet worden. Dat is bij deze processor dus ook weer het geval, ook al is het probleem dit keer wel minder groot dan bij Alder Lake. Toch zal je een stevige pc-voeding en een van de beste CPU-koelers nodig hebben.

Verder is het belangrijkste detail van de i7-13700K waarschijnlijk toch wel zijn prijs. Je kan deze processor inmiddels vanaf ongeveer 449 euro krijgen en dat is een erg goede deal voor een chip van zulke hoge kwaliteit. Hij biedt ook een geweldige prijs-kwaliteitverhouding, want hij gaat waarschijnlijk erg lang mee en hij kan ook veeleisende taken aan. 

Terwijl AMD indrukwekkende resultaten neerzet met zijn '3D V-Cache'-technologie (zie bijvoorbeeld onze AMD Ryzen 7 7800X3D review of de AMD Ryzen 9 7950X3D review voor meer details over die innovatie), is Intel bezig met zijn versie van ARM's 'big.LITTLE'-architectuur, eveneens met indrukwekkende resultaten. 

De i7-13700K is dus echt een absoluut werkpaard, die met gemak elke taak aankan die je er tegenaan gooit, ook al is hij misschien voor geen van die taken echt de beste chip die je kan krijgen. In plaats daarvan zorgt deze chip gewoon voor prima prestaties in het algemeen, zodat hij zowel voor gaming als voor productiviteit geschikt is, zonder al te veel compromissen.  

Het is het soort processor waar je heel gemakkelijk allerlei soorten computers omheen kan bouwen. Hij is uitermate geschikt voor serieuze taken en is flexibel genoeg om op heel veel vlakken redelijk goed te presteren. Als dat is waar jij naar op zoek bent, dan is de Intel Core i7-13700K de beste processor die je kan kopen. 

Intel Core i7-13700K: Prijs en beschikbaarheid

• Huidige adviesprijs: 449 euro
• Tussen de Ryzen 7 7700X en Ryzen 7 7800X3D qua prijs

De Intel Core i7-13700K is momenteel beschikbaar voor een adviesprijs van 449 euro. Dit maakt hem ongeveer 30 procent goedkoper dan de Core i9-13900K, ongeveer 10 procent goedkoper dan AMD's Ryzen 7 7800X3D en ongeveer 15 procent duurder dan AMD's (non-3D) Ryzen 7 7700X.

Dit is ongeveer dezelfde prijs als die van de i7-12700K van de vorige generatie. Die chip had ook een adviesprijs van ongeveer 450 euro. Het is wel verfrissend om eens een keer geen last te hebben van een prijsverhoging. 

Natuurlijk moet je bij de kosten voor de processor ook nog kosten voor een nieuw moederbord rekenen als je nog niet hebt geüpgraded naar (minstens) Intel Alder Lake. Raptor Lake gebruikt namelijk het LGA 1700-platform dat werd geïntroduceerd bij Intel's 12e generatie processors.  

Ondertussen zullen de meeste fabrikanten van CPU-koelers toch wel over de hardware beschikken, die je nodig hebt om je oude koeler op de nieuwe chip te kunnen zetten. Daar zijn echter in het verleden wel wat problemen mee geweest en als je geen goede koeling hebt, dan zal je gloednieuwe processor vrij snel gaan 'throttlen', waardoor de prestaties minder worden en dan is het dus niet echt meer de upgrade waar je op gehoopt had.  

Hoeveel deze upgrade je in totaal gaat kosten, hangt dus af van je huidige set-up, maar als je van een AMD-systeem overstapt naar deze chip of als je een 11e generatie Intel-chip (of ouder) gebruikte tot nu toe, dan is het helaas niet gewoon een kwestie van alleen even een nieuwe processor kopen. 

• Prijs-kwaliteit: 4/5

Intel Core i7-13700K: Chipset en features

• Overklokbaar
• Ondersteunt DDR4 en DDR5

De Intel Core i7-13700K is Intel's tweede grote poging voor een 'big.LITTLE'-chip met een hoger prestatievermogen en er is dan ook zeker het een en ander verbeterd binnen die architectuur. 

Raptor Lake is gefabriceerd met Intel's "Intel 7"-node. Dat is hoe het bedrijf zijn '10nm Enhanced SuperFin'-proces nu noemt. Volgens Intel levert deze chip dezelfde prestaties als een 7nm-chip van TSMC. Als je naar de prestatiescores van de Intel 7 kijkt (die Intel heeft gepost) en je deze vergelijkt met de scores van de TSMC 7nm-chips in AMD Zen 4-processors, dan kan je Intel ook niet echt een leugenaar noemen. Het gaat natuurlijk nog steeds om een 10nm-chip, maar de i7-13700K is in ieder geval net zo snel als vergelijkbare 7nm-chips of misschien zelfs sneller. 

De processor heeft een misleidend lage "basis"-TDP van maar 125W. Dat wattage zal je echter in de praktijk niet vaak zien wanneer je deze chip voor zwaardere taken gebruikt. In de Turbo-modus kan hij maximaal 253W halen en dat is dan ook meer wat je kan verwachten wanneer je pc-games aan het spelen bent of wanneer je een complex 3D-project aan het renderen bent. Ga er dus maar vanuit dat je regelmatig hogere wattages zal zien.  

Net als de rest van de Raptor Lake-serie, biedt de i7-13700K ook ondersteuning voor DDR5 RAM (tot 128GB) en hij heeft een maximale geheugenbandbreedte van 89,6GB/s. De nieuwe i7 biedt echter ook nog ondersteuning voor DDR4 RAM, dus dat is fijn als je nog wat langer wil wachten voordat je overstapt naar DDR5.  

Er is een "hoofd"-L2 cache van 24MB en daarnaast nog een "smart cache" van 30MB, dus in totaal krijg je 54MB. Dat is 50MB lager dan wat de Ryzen 7 7800X3D biedt, dus je zult sneller bottlenecks merken op de i7-13700K dan op de Ryzen 7 7800X3D bij cache-intensieve taken zoals gamen in 1080p.  

De i7-13700K beschikt ook over geïntegreerde Intel UHD graphics en ondersteuning voor DirectX12. Technisch gezien kan Intel UHD 8K/60Hz aan, maar verwacht niet dat je echt kan gamen op deze chip. Het is zeker geen volledige APU, die op zichzelf een goedkope gaming pc van kracht kan voorzien. 

Verder kan je de Intel Core i7-13700K ook volledig overklokken en dat kan je niet bij AMD's 7800X3D of Ryzen 9 7950X3D (hoewel je wel beperkte overklokmogelijkheden hebt op de 3D V-Cache-chips van AMD's Ryzen 7000-serie dankzij bepaalde presets).

• Chipset en features: 4/5

Intel Core i7-13700K: Prestaties

• Fantastische prestaties op alle vlakken
• Blinkt uit bij creatieve en productiviteitstaken 
• Degelijke gaming chip

De prestaties van de Core i7-13700K zijn een van zijn grootste pluspunten, maar niet omdat er hier echt records worden verbeterd. Wat de i7-13700K zo aantrekkelijk maakt, is dar hij vrijwel alles goed genoeg kan doen, zodat je op geen enkel vlak echt iets hebt om over te klagen, zeker niet als je hem met heel veel andere chips vergelijkt (zoals wij hebben gedaan voor deze review). 

In de meeste algemene CPU-benchmarks weet de i7-13700K steeds weer de AMD Ryzen 7 7700X te verslaan. Zo leverde hij bijna 55 procent betere multi-core-prestaties in CinebenchR23 en bijna 43,5 procent betere multi-core-prestaties in Geekbench 5. Daarnaast presteerde hij ook 35,11 procent beter in de 3DMark Timespy CPU-test en 30,28 procent beter in de V-Ray 5 CPU-test. 

De Ryzen 7 7700X komt het dichtst bij de prestaties van de Core i7-13700K in de Geekbench single-core-prestaties. Daarbij zijn de prestaties ongeveer gelijk aan elkaar, hoewel de 13700K wel weer een redelijke voorsprong had bij de single-core-scores in CinebenchR23.

Ook in vergelijking met de Ryzen 7 7800X3D, zet de Core i7-13700K erg sterke prestaties neer in de synthetische tests, waaronder bijna 71 procent betere multi-core-prestaties in CinebenchR23 en bijna 49 procent betere multi-core-prestaties in Geekbench 5. Ook het verschil in de single-core-scores lijkt weer heel erg op de verschillen met de 7700X. De i7-13700K zette ongeveer een 7,5 procent betere score neer in Geekbench 5, maar de i7-13700K neemt weer duidelijk de leiding met een bijna 22 procent betere score in de single-core-test in CinebenchR23. 

Voor creatief werk levert de Core i7-13700K toch wel echt betere prestaties dan beide midrange AMD-chips. Tussen die twee Ryzen 7-processor zit niet veel verschil in de creatieve prestaties. Of je nou kijkt naar de rendering-prestaties in Blender, de prestaties van Adobe Photoshop en Premiere, of videocodering, de i7-13700K levert over het algemeen ongeveer 13 tot 18 procent betere prestaties bij creatieve taken dan de concurrerende Ryzen 7-chips. 

Voor gaming wint de Core i7-13700K het bij bijna elke titel die we hebben getest van de Ryzen 7 7700X. De enige game waarbij de 7700X beter presteerde was F1 2022, maar dat was ook alleen bij de minimale fps. Daarbij haalde de 13700K 329 fps vergeleken met de 375 fps van de 7700X, dus dat was ook maar ongeveer 12 procent minder. De 13700K versloeg de 7700X alsnog bij de gemiddelde fps in deze game (454 fps tegenover 423 fps, dus 7,5 procent beter). 

Bij alle andere games is de 13700K toch wel duidelijk de winnaar met gemiddeld een 10,57 procent hogere laagste fps en een 13,53 procent hogere gemiddelde fps.

De Ryzen 7700X is echter niet de AMD-chip die specifiek op gaming is gericht, dat is namelijk de Ryzen 7 7800X3D. Die chip is dan ook een veel sterkere concurrent voor de Core i7-13700K. De i7-13700K wist alleen te winnen in onze Total War: Warhammer III Battle-benchmark. De 13700K haalde minimaal 527 fps en gemiddeld 605 fps vergeleken met de 464 fps (minimum) en 552 (gemiddeld) van de Ryzen 7 7800X3D. Dat is dus respectievelijk 13,77 procent en 9,7 procent hoger. 

Bij alle andere benchmarks legt de i7-13700K het echter af tegen de Ryzen 7 7800X3D, soms zelfs met bijna 25 procent. Over het algemeen scoort de i7-13700K ongeveer 9 procent lager dan de Ryzen 7 7800X3D, bij de tests voor minimum én gemiddelde fps. 

Uiteindelijk is de Intel Core i7-13700K zonder twijfel echt de beste processor uit zijn klasse. Het is een uitstekende keuze voor als je een CPU nodig hebt die heel veel verschillende taken aankan en ze ook erg goed uitvoert. Hij is dan niet zo ongelofelijk krachtig als de Core i9-13900K, maar deze processor is zeker meer dan genoeg voor de meeste gebruikers die wel goede prestaties nodig hebben, maar voor wie de i9 misschien een beetje overkill is. De Ryzen 7 7800X3D is misschien dan wel de beste processor voor gaming uit de drie CPU's die we hier tegenover elkaar hebben gezet, maar de prestaties zijn ook weer niet zo veel beter dat de Core i7-13700K voor schut staat. Hij is namelijk op vrijwel alle andere gebieden wel sterker dan deze AMD-chips. 

Die krachtige prestaties komen echter niet uit het niets en dat brengt ons dan ook bij een groot minpunt van de i7-13700K, namelijk zijn stroomverbruik. Het is echt een energieslurper. Hij is nog niet zo erg als de Core i9-13900K met zijn maximale stroomverbruik van 332W, maar hij loopt dan ook weer niet heel ver achter met een maximum van 282,028W die we tijdens het testen haalden. 

Aan de andere kant heeft deze processor wel weer een minimum stroomverbruik van maar 8,227W, vergeleken met 17,341W op de 7700X en 16,783W op de 7800X3D. Deze chip gebruikt dus veel minder stroom wanneer hij niet (intensief) in gebruik is. Als je jouw processor echter voor langere periodes wil gebruiken, dan is het wel goed om te weten dat de 7700X maximaal maar 143,910W verbruikte tijdens onze tests en de 7800X3D zelfs maar 75,652W.

De i7-13700K is dus zeker niet de beste keuze voor een zuinige pc, behalve als je hem 'ondervolt' om hem te kunnen gebruiken met een kleinere voeding. Dat gaat dan wel weer ten koste van de kracht van de chip en daar koop je hem waarschijnlijk juist voor. Voor een energiezuinige set-up kan je dus beter een Ryzen 7 7800X3D kopen.

• Prestaties: 4,5/5

Moet je de Intel Core i7-13700K kopen?

Koop hem als...

Koop hem niet als...

Intel Core i7-13700K: Alternatieven

Als je aan de hand van deze Intel Core i7-13700K review ook andere opties wil bekijken, dan vind je hieronder in ieder geval nog twee andere processors om te overwegen. 

AMD Ryzen 7 7800X3D
De AMD Ryzen 7 7800X3D is dan misschien over het algemeen niet zo krachtig als de i7-13700K, maar deze chip is dan ook specifiek gefocust op gaming en op dat vlak levert hij fantastische prestaties voor een redelijk geode prijs. Je kan voor gaming niet veel beter opties vinden dan de 7800X3D (zeker niet binnen deze prijsklasse).

Lees meer: AMD Ryzen 7 7800X3D review

AMD Ryzen 7 7700X
Hoewel deze chip niet net zo sterk is voor gaming als de 7800X3D, is de Ryzen 7 7700X over het algemeen een sterkere processor (grotendeels) dankzij zijn snellere kloksnelheden. Hij is ook nog eens iets goedkoper, dus hij biedt echt een goede prijs-kwaliteitverhouding en is zeker het overwegen waard als de i7-13700K niets voor jou is. 

Lees meer: AMD Ryzen 7 7700X review

Zo hebben we de Intel Core i7-13700K getest

• We hebben de Intel Core i7-13700K bijna twee weken lang getest
• We hebben vergelijkbare benchmarks gebruikt voor deze chip en een aantal concurrenten
• We hebben meerdere dagen games gespeeld met deze chip

We hebben gedurende ongeveer twee weken erg veel tijd gestoken in het testen van de Core i7-13700K. Daarbij hebben we hem voor gaming, alledaagse taken en werk gebruikt.  

We hebben hem daarnaast niet alleen voor algemene taken en gaming gebruikt, maar we hebben hem ook uitgebreid getest in creatieve programma's zoals Adobe Photoshop, Adobe Illustrator en Blender (voor het maken van 3D-modellen).

We hebben de chip ook blootgesteld aan heel veel verschillende benchmarks samen met een aantal andere vergelijkbare CPU's van de concurrentie. Naast de chips zelf hebben we geprobeerd om daarbij de hardware verder zo identiek mogelijk te houden, zodat we de resultaten echt goed met elkaar konden vergelijken. Op die manier kregen we een goed idee van hoe de verschillende processors presteerden bij echte en gesimuleerde taken. 

Lees meer over hoe we testen