Fairphone 5 review

Bijna elke smartphoneproducent maakt jaarlijks meerdere nieuwe smartphones en alleen het Nederlandse Fairphone is de uitzondering op deze regel. In 2021 zagen we de Fairphone 4 en twee jaar later, in 2023, mogen we kennismaken met de Fairphone 5. Daar is een gegronde reden voor, aangezien het bedrijf een duurzame aanpak heeft en af wil van de cultuur waarin je elk jaar je smartphone vervangt.

De Fairphone 5 zet de duurzame strategie van het bedrijf verder. Zo krijg je gegarandeerd vijf Android-updates en acht jaar security-updates. Fairphone wil zelfs gaan voor tien jaar updates. Daarnaast is het modulaire ontwerp verbeterd en zijn er nu tien afzonderlijke onderdelen die je zelf kan vervangen. De vraag is nu of dat alles voldoende is om een goede smartphone te zijn. Het is fijn dat hij duurzaam is, maar uiteindelijk moet hij nog steeds voldoen aan dezelfde verwachtingen als andere smartphones.

Fairphone 5 review: prijs en beschikbaarheid

• Adviesprijs van 699 euro
• Beschikbaar vanaf september 2023
• Één configuratie: 8GB RAM en 256GB opslag

De Fairphone 5 is op 30 augustus 2023 aangekondigd en is vanaf 14 september verkrijgbaar bij meerdere retailers/providers in Nederland en België. Er is slechts één configuratie beschikbaar met 8GB RAM en 256GB opslag voor een adviesprijs van 699 euro. De interne opslag kan je wel uitbreiden met een microSD-kaart.

Hoewel de Fairphone 5 een hogere adviesprijs heeft dan andere smartphones met gelijkaardige specificaties, moet je beseffen dat hij ontworpen is om minstens acht jaar te gebruiken. Zelfs de Samsung Galaxy S23 Ultra kan met zijn vijf jaar security-updates niet tippen aan de Fairphone 5. 

Je zou een smartphone van 350 euro kunnen kopen met deze specs en dan over drie of vier jaar een nieuwe kopen omdat hij geen updates meer krijgt. Volgens deze logica ben je op acht jaar 700 euro aan het uitgeven aan je smartphone en laat dat nu precies de adviesprijs van de Fairphone 5 zijn.

• Prijs-kwaliteit score: 5/5

Fairphone 5 review: design

• Tien vervangbare onderdelen
• Aluminium zijkanten en verwijderbare plastic achterkant
• Nog steeds dik

Het belangrijkste aspect van het ontwerp van de Fairphone 5 is natuurlijk dat het modulair is. Niets verslaat het nostalgische gevoel van de plastic achterkant die je eraf kan halen. Daar heb je trouwens geen accessoires voor nodig, want er zit een kleine uitsparing waar je met je vingernagel onder kan. De achterkant zit wel stevig vast en ook als je de telefoon laat vallen (dat is één keer per ongeluk gebeurd, sorry Fairphone) blijft alles vastzitten. Na die val was er ook geen krasje te zien op het scherm, dat wordt beschermd door Gorilla Glass 5.

De Fairphone 5 is niet per se een grote telefoon, maar wel redelijk dik. Er zijn enkele millimeters vanaf geschaafd en toch hoort hij met 9,6mm bij de dikkere smartphones. Hij ligt wel vrij goed in de hand en de plastic achterkant heeft als voordeel dat hij niet weg glijdt op gladde oppervlakken zoals een glazen tafeltje. Aan de rechterkant zit de aan/uitknop met ingebouwde vingerafdrukscanner en die werkt aanzienlijk beter dan op de Fairphone 4.

Je zou denken dat een smartphone met afneembare achterkant totaal niet waterbestendig is, maar Fairphone bewijst het tegendeel. Hoewel het aantal modulaire onderdelen is gestegen van acht naar tien, is de waterbestendigheid zelfs beter geworden. De Fairphone 5 heeft een IP55-score voor water- en stofbestendigheid. Daarmee is hij beschermd tegen zaken als een hevige regenbui of douchestraal. 

Er valt weinig aan te merken op het ontwerp van de Fairphone 5. Zou het beter zijn als hij dunner was? Ja, maar dan heeft wellicht invloed op de modules binnenin. Voelt een glazen achterkant meer premium aan? Absoluut, maar glas kan je niet zomaar zonder accessoires veilig losmaken om aan de binnenkant van een telefoon te kunnen. Tot slot is de nieuwe versie met transparante achterkant een fijne toevoeging voor gebruikers die graag (terecht) opscheppen met hun duurzame Fairphone 5.

• Design score: 5/5

Fairphone 5 review: display

• 6,43-inch display
• OLED-paneel met 90Hz refresh rate
• Kleuren niet altijd accuraat

De grootste upgrade tegenover de Fairphone 4 is zonder twijfel het scherm. Waar de Fairphone 4 en LCD-display met 60Hz refresh rate en waterdruppelnotch had, krijg je op de Fairphone 5 een OLED-display met 90Hz refresh rate en punch-hole met daarin de selfiecamera. Daarnaast zijn de schermranden iets kleiner geworden, waardoor het display nu 6,43 inch groot is in plaats van 6,3 inch zonder dat de telefoon zelf groter is geworden. De randen blijven alsnog redelijk dik, maar omdat de bovenste en onderste rand exact even groot zijn, krijg je een fijn, gebalanceerd ontwerp.

Een belangrijk punt is dat het scherm standaard staat ingesteld op een refresh rate van 60Hz. Ik raad iedereen dus aan om meteen een tochtje naar de instellingen te maken en dit aan te passen naar 90Hz. Een refresh rate van 120Hz is natuurlijk beter, maar zou hier overkill zijn. De processor van de Fairphone 5 is niet enorm snel en zou moeite hebben om continu 120Hz weer te geven.

Het OLED-paneel zorgt voor een betere kleurenweergaven dan het LCD-paneel op de vorige Fairphone. Feilloos is het scherm echter niet. Ik merkte op dat bepaalde tinten rood iets donkerder werden weergegeven dan normaal. Ook is er geen ondersteuning voor HDR10 of andere beeldstandaarden. De helderheid is gelukkig wel degelijk met een maximum van 880 nits. Alleen in de allerfelste zomerzon kan je soms wat moeite hebben om alles goed te zien.

De automatisch helderheid was soms wel wat wispelturig. Vooral wanneer ik binnenhuis video's bekeek, wist de automatische helderheid niet altijd goed wat hij moest doen. Meestal begon het prima en werd het scherm daarna plots donkerder en enkele seconden later weer lichter. Ik heb erop gelet dat mijn hand niet boven de sensor voor omgevingslicht zat en zelfs dan had ik hier soms last van.

• Display score: 3,5/5

Fairphone 5 review: camera

• 50MP (primair) + 50MP (ultrawide) + 50MP (selfie) + dieptesensor
• Foto's met elke camera zijn prima, ook 's avonds
• Camera-app reageert wat traag

Aan de camera's is wat gesleuteld en dat merk je. De combinatie van camera's blijft hetzelfde, maar de sensoren zijn verbeterd. De hoofdcamera heeft een grotere sensor waardoor hij beter werkt bij weinig licht en de selfiecamera heeft nu een 50MP-sensor in plaats van 25MP. De ultrawide is (op papier) niet zoveel beter geworden en persoonlijk had ik een telefotocamera wel kunnen appreciëren. In de plaats daarvan is dat derde gat in het camerablok voor de dieptesensor.

Een eerste bevinding is dat de camera-app traag reageert. Dat heeft te maken met de trage processor en niet met de camerahardware, maar het beïnvloedt wel de algemene fotografie-ervaring. Vooral video's hadden lang nodig om opgeslagen te worden en terwijl de fijne boodschap "opslaan..." op het scherm staat, kan je geen nieuwe foto of video maken. Foto's worden wel snel genoeg genomen en opslagen. Je moet wel opletten bij bewegende onderwerpen, aangezien een snelle beweging bijna altijd een grote waas wordt op de foto.

De nieuwe primaire en selfiecamera zijn beide uitstekend. De primaire camera heeft zich tijdens mijn testperiode keer op keer bewezen bij verschillende omstandigheden. In natuurlijk licht ziet alles er scherp uit met natuurgetrouwe kleuren en een goed dynamisch bereik. Bij fel kunstmatig licht kunnen bepaalde delen van de foto overbelicht zijn, maar er gebeurt niets dramatisch dat je niet snel kan oplossen in Google Foto's. Selfies krijgen op hun beurt een natuurlijke nabewerking die over het algemeen een warme tint toevoegt en zelfs met tegenlicht zijn de resultaten goed genoeg. 

De ultrawide kan daarentegen nog wat werk gebruiken. De eerste foto die ik hiermee nam, was in Berlijn op een brug boven een kanaaltje met bomen ernaast. Meteen zag ik dat de bladeren van de bomen aan de rand van het beeld niet van elkaar te onderscheiden waren. Het leek alsof een kleuter met een groene verfkwast heen en weer had geveegd en gedept. Dat lijkt een algemeen probleem te zijn bij de ultrawide. Het midden van de foto is prima, maar de randen zijn van mindere kwaliteit, vertonen snel ruis bij minder goed licht en verkleuren soms zelfs. 

• Camera score: 3,5/5

Cameravoorbeelden

Image 1 of 8

Fairphone 5 review: prestaties

• Qualcomm QCM6490 levert zwakke prestaties
• 256GB opslag kan uitgebreid worden met microSD-kaart
• Wordt snel heet

De Fairphone 5 is veel, maar krachtig is hij niet. Hij wordt aangedreven door de Qualcomm QCM6490, die in geen enkele mainstream smartphone te vinden is. Enerzijds stelt deze chip Fairphone in staat om langdurig updates te garanderen. Anderzijds is hij geheel ongeschikt voor zelfs lichte games en oververhit hij snel. Het was een bewuste keuze om deze chip te gebruiken, maar daardoor is de Fairphone 5 geen optie voor veeleisende gebruikers zoals ikzelf.

Een game waarmee bijna geen enkele smartphone problemen ondervindt, is Yu-Gi-Oh! Duel Links. Zelfs budget smartphones waarop ik deze game heb gespeeld, haperden niet en werden niet enorm heet. Aanvankelijk leek de Fairphone 5 prima te werken. Een halfuurtje later begon hij steeds heter te worden en begon ik frame drops te zien. Andere lichte games zoals Pokémon Go en Hearthstone hadden hetzelfde probleem en op een bepaald moment werd de Fairphone 5 zelfs heet toen ik video's op TikTok aan het kijken was.

Zolang je niet gamet, zal je niet meteen tegen problemen aanlopen. 8GB RAM is voldoende om tussen apps te wisselen en ook Fairphone maakt dit jaar de overstap naar 256GB als basisopslag. Dit kan je verder uitbreiden met een microSD-kaart indien nodig. 5G is er gelukkig wel, evenals ondersteuning voor Wi-Fi 6. Hoewel de prestaties van de Fairphone 5 niet snel zijn, is zijn internetverbinding dat wel.

• Prestaties score: 3/5

Fairphone 5 review: software

• Schone versie van Android 13 uit de doos
• Helemaal geen bloatware
• Vijf Android-updates en minstens acht (hopelijk tien) jaar security-updates

De software van Fairphone staat al jaren bekend als de meest pure versie van Android. De enige extra app is de Fairphone-app en als je die niet wil gebruiken, gaat die niet herhaaldelijk meldingen sturen tot je dat wel doet. Er staan geen dubbele apps, er is geen bloatware, nergens word je lastig gevallen door advertenties. Het geheel is enorm overzichtelijk en fijn in gebruik.

Uit de doos draait de Fairphone 5 Android 13 en je krijgt updates tot en met Android 18. Daarnaast belooft Fairphone maar liefst acht jaar security-updates en ze willen zelfs voor tien jaar gaan. Dat kunnen ze voorlopig niet garanderen, maar wij duimen alvast dat ze hierin slagen. Momenteel krijgt de Fairphone 5 daarom zijn laatste update in september 2031. Geen enkele andere telefoon, inclusief de iPhones, komt in de buurt van dit cijfer en daarmee scoort Fairphone meteen veel punten.

• Software score: 5/5

Fairphone 5 review: batterij

• 4.200mAh-batterij met 30W-snelladen
• Geen kabel of adapter in de doos
• Ongeveer een dag batterij bij licht tot gemiddeld gebruik

Binnenin de Fairphone 5 vinden we een 4.200mAh-batterij die 30W-snelladen ondersteunt. Een kabel of adapter krijg je niet, want in het doosje staat dat je die wellicht al ergens hebt liggen. Het feit dat Fairphone de algemene standaard Quick Charge 3.0 gebruikt, wil zeggen dat bijna elke 30W-oplader de batterij optimaal zal opladen. Ik had met een compatibele oplader ongeveer 30 minuten nodig om hem van 0 naar 50 procent te krijgen. Daarmee win je geen prijzen, maar Fairphone zegt wel het vooral focust op de gezondheid van de batterij en niet op snelladen. Draadloos opladen kan trouwens niet, aangezien dat vermoedelijk iets moeilijker te verwerken is in een modulair ontwerp.

Ik heb zelf de Fairphone 5 gebruikt met het scherm op 90Hz en dan werd het toch moeilijk om het einde van de dag te halen. Bij licht tot gemiddeld gebruik kan je een volledige dag verder met de batterij. Scrol je iets te veel op TikTok of ga je een uurtje Netflixen op de trein naar het werk, dan moet je 's avonds de oplader erbij nemen. Games zijn de doodsteek voor de batterij, want na amper een uur Hearthstone was ik al bijna 50 procent van de batterij kwijt. Door de langzame prestaties had ik eigenlijk meer verwacht van de batterij. Wat je ook doet, dit is een telefoon die je elke dag moet opladen.

Een laatste handigheidje: je kan de batterij gewoon met de hand uit de telefoon halen. Als je merkt dat de batterijgezondheid na een paar jaar afgenomen is, hoef je niets meer te doen dan een nieuwe te bestellen bij Fairphone en die zelf te vervangen.

• Batterij score: 3,5/5

Moet je de Fairphone 5 kopen?

Koop hem als...

Koop hem niet als...